Potocnik: Europejska Przestrzeń Badawcza musi otworzyć się na świat
Według komisarza UE ds. nauki i badań naukowych Janeza Potocnika, UE i jej państwa członkowskie muszą "przekształcić europejski labirynt badawczy w otwartą dla całego świata Europejską Przestrzeń Badawczą, która będzie przyciągać najzdolniejsze umysły i pomoże stawić czoła globalnym wyzwaniom". Komisarz Potocnik wygłosił przemówienie w związku z inauguracją nowej europejskiej strategii na rzecz współpracy międzynarodowej w dziedzinie nauki i technologii. Strategii przyświecają dwa nadrzędne cele: włączenie sąsiadów Europy do Europejskiej Przestrzeni Badawczej (ERA) i sprzyjanie współpracy w obszarach strategicznych z innymi ważnymi krajami partnerskimi na świecie oraz poprawa ogólnych warunków międzynarodowej współpracy w dziedzinie nauki i techniki. Dokument podkreśla znaczenie koordynacji działań na rzecz współpracy międzynarodowej na szczeblu państw członkowskich i UE. - Globalne wyzwania wymagają globalnych odpowiedzi. Nie ma dziedziny, w której stwierdzenie to byłoby prawdziwsze niż w nauce - powiedział komisarz Potocnik. - Europa jest atrakcyjna dla naszych partnerów międzynarodowych jako model integracji regionalnej, natomiast kiedy chcą włączyć się w konkretną współpracę, stają w obliczu rozlicznych podmiotów rządowych i priorytetów badawczych. Według strategii, jeżeli Europa ma być preferowanym na świecie partnerem w dziedzinie badań naukowych, musi gwarantować obecność odpowiednich, konkurencyjnych funduszy dla badań, najwyższej klasy infrastruktury, większą mobilność naukowców oraz stosowne przepisy regulujące kwestie własności intelektualnej. Strategia podkreśla znaczenia otwarcia Europejskiej Przestrzeni Badawczej na inne regiony świata. Dokument nadmienia, że wielu sąsiadów UE jest aktualnie w pełni stowarzyszonych z Siódmym programem ramowym (7PR), co oznacza, że ich naukowcy mogą rywalizować o finansowanie na równi z naukowcami z państw członkowskich. Ważnym narzędziem wzmacniania więzi z krajami, które mogą kiedyś być zainteresowane pełnym członkostwem w programach ramowych są dwustronne umowy naukowo-techniczne. Komisja zaleca także zwiększenie wysiłków na rzecz umożliwienia wzajemnego dostępu do funduszy badawczo-naukowych w ramach takich umów. Oprócz tego, strategia zwraca uwagę na możliwość przyjęcia podejścia regionalnego we współpracy międzynarodowej, z czym wiązałaby się współpraca w zakresie wspólnych inicjatyw z organizacjami takimi jak ASEAN (Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej) czy Unia Afrykańska. W nowej strategii ważne miejsce zajmują także infrastruktury badawcze. Europejskie Forum Strategii ds. Infrastruktur Badawczych (ESFRI) pomogło zainicjować debatę na temat niezbędnych w ciągu najbliższych lat infrastruktur klasy światowej, a plany urzeczywistnienia wielu z takich infrastruktur są już w opracowaniu. Według strategii, w tworzeniu globalnych infrastruktur badawczych konieczne jest bardziej strukturalne podejście. Inna z kolei część strategii poświęcona jest kwestiom związanym z mobilnością naukowców. "Niezmiernie istotne jest, by europejscy naukowcy pracujący w kraju trzecim dalej stanowili element Europejskiej Przestrzeni Badawczej" - stwierdza strategia. Oprócz tego przyjeżdżających do Europy naukowców z krajów rozwijających się należy zachęcać do czynnego udziału [b1]w rozwoju tych krajów. Silny nacisk położono w strategii na technologie informacyjne i komunikacyjne (TIK). Już dziś Europa jest ważnym eksporterem produktów tej branży, natomiast potrzebne są działania jeszcze bardziej umacniające jej pozycję. - W okresie, kiedy na nasze życie i na gospodarkę UE coraz większy wpływ wywiera telekomunikacja, internet, telefonia komórkowa i telewizja, konieczna jest poprawa skuteczności międzynarodowej działalności UE w zakresie technologii informacyjnych i komunikacyjnych - powiedziała komisarz UE ds. społeczeństwa informacyjnego i mediów Viviane Reding. - Jeżeli Europa ma utrzymać pozycję światowego lidera w dziedzinie nauki i badań naukowych, musimy znaleźć najbardziej efektywne sposoby współpracy w ramach UE oraz przełożyć chęć współpracy z partnerami ze świata na działania, mając przy tym na uwadze realizację naszych priorytetów. Międzynarodowa strategia współpracy jest ostatnią z serii pięciu podjętych przez Komisję inicjatyw mających na celu wzmocnienie Europejskiej Przestrzeni Badawczej. Pierwszą Komisja przedstawiła na początku tego roku. Inicjatywy te dotyczą zarządzania własnością intelektualną przez publiczne organizacje badawcze, promocji kariery naukowej i mobilności naukowców, infrastruktur badawczych oraz wzmocnienia współpracy pomiędzy krajowymi programami badawczymi.