Wiekowe lasy ważnym pochłaniaczem atmosferycznego dwutlenku węgla
Jak wynika z finansowanego przez UE badania, opublikowanego niedawno na łamach czasopisma "Nature", prastare lasy pierwotne stanowią istotny w skali globalnej biotop obniżający zawartość dwutlenku węgla (CO2) w atmosferze i powinny zostać uznane za przykład takiego biotopu w Protokole z Kioto. Międzynarodowy zespół naukowców obliczył, że na półkuli północnej lasy pierwotne wychwytują z atmosfery ilości dwutlenku węgla stanowiące ok. 10% globalnej ilości netto pochłanianego CO2. Odkrycie to podważa powszechne przekonanie, że bardziej wiekowe lasy mają zerowy bilans CO2. Pogląd taki wywodzi się z badania przeprowadzonego w latach 60. przez amerykańskiego naukowca Eugene'a Oduma, z którego wynikało, że lasy starsze niż 150 lat emitują do atmosfery taką samą ilość dwutlenku węgla, jaką pochłaniają, przez co bilans CO2 jest w ich przypadku zerowy. Mimo że badanie oparte było na danych gromadzonych przez okres jedynie 10 lat i pochodzących tylko z jednej uprawy, jego wnioski zostały niebawem powszechnie uznane. - Tego uczono w szkołach przez kilkadziesiąt lat. Bazuje to jednak na obserwacjach poczynionych w ramach pojedynczego badania dotyczącego jednego typu lasu i zwyczajnie nie dotyczy wszystkich przypadków - mówi jedna z autorek ostatniego badania, prof. Beverly Law z Oregon State University w Stanach Zjednoczonych. W ramach badania naukowcy z Belgii, Francji, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii i Stanów Zjednoczonych analizowali dane z 519 puszczańskich stanowisk. Okazało się, że większość lasów w wieku 15-800 lat nie tylko nie ma zerowego bilansu dwutlenku węgla, ale więcej CO2 pochłania z atmosfery niż do niej uwalnia. Porastające półkulę północną puszcze stanowią 15% łącznej powierzchni leśnej na świecie. Naukowcy szacują, że lasy te wychwytują ok. 1,3 gigatony węgla rocznie, co odpowiada 10% ilości netto CO2 pochłanianego na świecie. W obliczeniach bilansu węgla Protokół z Kioto bierze pod uwagę działalność polegającą na zalesianiu, ponownym zalesieniu i wylesianiu. Za działalność człowieka nie uważa się natomiast pozostawienia lasów w spokoju. Nowe dane unaoczniają, że pralasy są ważnymi biotopami, które obniżają zawartość dwutlenku węgla w atmosferze. Jeżeli zostanie zaburzona ich równowaga, olbrzymie ilości zmagazynowanego CO2 zostaną uwolnione z powrotem do atmosfery. "Ponieważ puszcze pochłaniają dwutlenek węgla w stałym tempie od stuleci, zgromadzone w nich są ogromne ilości tego gazu" - stwierdzają naukowcy. "Jeżeli ich równowaga zostanie zakłócona, znaczna część tego dwutlenku węgla trafi do atmosfery, dlatego obliczenia bilansu CO2 dla lasów powinny uwzględniać opcję pozostawienia lasów pierwotnych w stanie nienaruszonym". Wnioski badania mają istotne znaczenie dla krajów posiadających duże kompleksy puszczańskie. Łatwiej będzie im równoważyć emisje gazów cieplarnianych, ponieważ będą miały opcję w postaci nieingerencji w obszary leśne. - Jeżeli chce się zrównoważyć emisje gazów cieplarnianych, a na lasy pierwotne patrzy się wyłącznie z perspektywy obiegu CO2, najlepszym rozwiązaniem jest zostawienie ich w spokoju - uważa prof. Law. Konieczna będzie także modyfikacja komputerowych symulacji zmian klimatycznych i uwzględnienie w nich nowo odkrytej roli lasów pierwotnych w obiegu węgla w przyrodzie. UE udzieliła badaniu wsparcia ze środków projektu CarboEurope (Assessment of the European terrestrial carbon balance), który finansowany jest w ramach obszaru tematycznego Szóstego programu ramowego (6PR) "Zrównoważony rozwój, zmiany globalne i ekosystemy".