Sroki potrafią rozpoznać się w lustrze
Jak wynika z opublikowanej we wtorek na łamach "PLoS Biology" pracy niemieckich naukowców sroki, podobnie jak niektóre małpy człekokształtne, delfiny i słonie, potrafią rozpoznawać swoją postać w lustrze. Odkrycie to potwierdza koncepcję, że zdolność do rozpoznawania siebie samego nie jest cechą przynależną wyłącznie "wyższym ssakom", oraz że wbrew temu, co sądzono dotychczas, warunkiem koniecznym istnienia samoświadomości nie jest obecność swoistej dla ssaków nowej kory (neocortex) w mózgu. Sroki, podobnie jak sójki, są ptakami, które gromadzą pożywienie, pamiętają, w którym miejscu je odłożyły oraz pamiętają, który ze znajomych widział, jak je odkładają. Wskazuje to na całkiem wysoki poziom rozumienia społecznego, a psychologowi Helmutowi Priorowi i jego kolegom z Uniwersytetu we Frankfurcie podsunęło hipotezę, że sroki (podobnie jak i inne ptaki o dużym mózgu) mogą posiadać także inne umiejętności poznawcze, np. empatię czy zdolność do przyjmowania perspektywy. Ponieważ uważa się, że umiejętności te ewoluują wspólnie ze zdolnością do rozpoznawania się w lustrze, naukowcy postanowili zbadać grupę srok przyglądających się swemu lustrzanemu odbiciu. Tego rodzaju test nie polega po prostu na postawieniu zwierzęta przed lustrem i obserwowaniu jego zachowania - czy zaatakuje, czy też będzie się zalecać do odbicia. Na ciele zwierzęcia, w miejscu niewidocznym bez spojrzenia w lustro, umieszcza się czarną plamkę, a następnie rejestruje się reakcję. W ramach opisywanego eksperymentu na czarnych piórach pod dziobem sroki umieszczono plamkę w jaskrawym kolorze. Przyjęto, że sroki ujrzawszy plamkę będą chciały ją zdrapać lub obejrzeć (nie reagowały na umieszczenie w tym samym miejscu czarnej plamki, co wykluczyło ewentualność, że reakcję wywołuje podrażnienie przez farbę). Reakcja srok dowiodła ich świadomości, że obraz w lustrze przedstawia je same, nie zaś innego ptaka. Powszechnie uważano dotychczas, że u ssaków (a w szczególności u człowieka), za rozpoznawanie siebie samego odpowiada część mózgu zwana nową korą (neocortex). W świetle owego poglądu zaskakuje taka umiejętność u srok, ponieważ struktury przodomózgowia u ptaków i ssaków zaczęły ewoluować oddzielnie ok. 3 mln lat temu, a u ptaków nie wykształciła się neocortex. A zatem, jeśli zarówno ssaki i ptaki mają zdolność samoświadomości i empatii, może to oznaczać, że te złożone umiejętności poznawcze rozwinęły się niezależnie od siebie, a umożliwiają je dalece różniące się struktury poznawcze. Zespół prof. Priora zastrzega przy tym, że odkrycie dowodzi "wyłącznie zdolności srok do zrozumienia, że obraz w lustrze przedstawia ich własne ciało", nie oznacza zaś, że owe urocze, aczkolwiek nieznośne miejskie ptaki mają "samoświadomość lub zdolność do autorefleksji właściwą dla ludzi". Natomiast wykazana przez niemieckich naukowców zdolność do rozpoznawania się srok dowodzi, że umiejętność odróżniania siebie od innych wykształciła się niezależnie u ssaków i ptaków. Odkrycie to stanowi cenny wkład rozumienie ewolucji mechanizmów poznawczych.
Kraje
Niemcy