Wymiana wiedzy i rozwój infrastruktur kluczowe dla ERA, twierdzą interesariusze w dziedzinie badań
"Wymiana wiedzy" i "rozwój światowej klasy infrastruktur badawczych" to najważniejsze z kwestii, którymi należy się zająć, aby wykonać kolejny krok w kierunku Europejskiej Przestrzeni Badawczej (ERA). Tak brzmi kluczowy wniosek publicznych konsultacji na temat Zielonej księgi Komisji Europejskiej "Europejska Przestrzeń Badawcza: nowe perspektywy". Poza tym, większość z 1000 europejskich interesariuszy w dziedzinie nauki, którzy udzielili odpowiedzi w konsultacjach, podkreśla zasadniczą rolę rozwoju zawodowego i mobilności naukowców oraz międzynarodowej współpracy. Interesariusze zwracają też uwagę na silną współzależność pomiędzy tymi wymiarami. Na przykład mobilność naukowców ma poważny wpływ na wymianę wiedzy. Z kolei wspólne infrastruktury są potrzebne we wspieraniu powstawania europejskich i światowych wspólnot i instytucji badawczych. W zależności od środowiska, które reprezentowali, respondenci w różny sposób oceniali najważniejsze aspekty. W odpowiedziach uzyskanych od Państw Członkowskich duże znaczenie przypisywano roli przemysłu w ERA. Środowiska przemysłowe zgadzają się z tym, krytykując przy tym Zieloną księgę ERA za nadmierne koncentrowanie się na systemach badań publicznych. Z punktu widzenia tych środowisk więcej uwagi w Zielonej księdze należałoby poświęcić prywatnym badaniom i rozwojowi w ramach ERA, a także powiązaniom pomiędzy badaniami a innowacjami. Większość respondentów podzielało opinię, że w celu promowania ERA Unia Europejska powinna wykorzystać różnorodne dostępne jej narzędzia, w tym zachęty finansowe, większy budżet unijny, koordynację i wytyczne. Europejskie podmioty badawcze są zdania, że w większości przypadków nie ma jednak konieczności stworzenia wiążących przepisów. Wyjątkiem są działania legislacyjne, których celem jest poprawa w zakresie mobilności i karier naukowych badaczy, oraz niewiążące ramy prawne dla ogólnoeuropejskich infrastruktur badawczych. Jak skomentował Janez Poto?nik, europejski komisarz ds. nauki i badań naukowych, publiczne konsultacje pokazały, że siódmy program ramowy (7PR) okazał się niewystarczający, mimo że działa już na pełnych obrotach. "Słabości strukturalne utrudniają Europie wykorzystanie pełnego potencjału swoich ogólnych możliwości badawczych i wymuszają podjęcie dalszych działań na poziomie krajowym lub europejskim, bądź też na obydwu tych poziomach" - stwierdził komisarz Poto?nik. "Nie wolno nam zaprzestać wysiłków zmierzających do urzeczywistnienia Europejskiej Przestrzeni Badawczej (ERA) jako instrumentu napędzającego konkurencyjność Europy. Dostrzega się również, że Europa musi opracować wspólną wizję i ulepszyć polityczne zarządzanie Europejską Przestrzenią Badawczą". W następstwie konsultacji w sprawie ERA na najbliższe miesiące zaplanowano pięć nowych inicjatyw. Będą one dotyczyć: - zarządzania własnością intelektualną poprzez publiczne organizacje badawcze (przyjęto już zalecenia); - promowania mobilności i karier naukowych europejskich badaczy; - ram prawnych dla ogólnoeuropejskich infrastruktur badawczych; - wspólnego programowania i wspólnych programów; - międzynarodowej współpracy w zakresie nauki i technologii.