Brytyjscy astronomowie odkrywają najmłodszą planetę
Brytyjscy astronomowie odkryli planetę, która może mieć zaledwie 1.600 lat. Uzyskane przez nich obrazy ukazują unikalny widok powstawania planety, w tym pierwszy obraz protoplanety spowitej jeszcze materią pochodzącą z czasu narodzin. Przy pomocy radioteleskopów w amerykańskim obserwatorium astronomicznym Very Large Array (VLA) astronomowie pod kierownictwem Jane Greaves z Uniwersytetu w St Andrews (Wielka Brytania) badali kulę gazu i skalistych cząstek wokół gwiazdy HL Tau. Gwiazda, której wiek szacuje się na mniej niż 100.000 lat, znajduje się w odległości 520 lat świetlnych w kierunku gwiazdozbioru Byka. Wewnątrz gazowej kuli naukowcy wykryli jasną "bryłę", której masę ocenili na 14-krotnie większą od masy Jupitera, a odległość od gwiazdy macierzystej na równą dwukrotnej odległości Neptuna od Słońca. "Widać wyraźną, orbitującą kulę gazu i pyłu, a tak właśnie powinna wyglądać bardzo młoda protoplaneta. Można spodziewać się, że w przyszłości nastąpi jej kondensacja, w wyniku której powstanie gazowy olbrzym, coś w rodzaju powiększonej wersji Jupitera" - mówi dr Greaves. W obserwatorium VLA badano fale krótkie, pozwalające stwierdzić obecność cząstek skalnych o rozmiarze frakcji żwirowej. Uważa się, że obecność takich cząstek świadczy o zbijaniu się materiału skalnego w masę i formowaniu planety. Jednocześnie w obserwatorium radioastronomicznym Merlin w Wielkiej Brytanii naukowcy potwierdzili przy pomocy dłuższych fal, że źródłem emisji jest materiał skalny, a nie na przykład gorący gaz. Zdaniem wielu astronomów protoplaneta powstaje w ten sposób, że wokół stałego jądra narasta gazowa otoczka. Jak jednak pokazały symulacje komputerowe, protoplaneta powstała dzięki niestabilności grawitacyjnej w kuli gazowo-pyłowej wokół gwiazdy, w wyniku której pewne ilości gazu i materiału skalnego oddzieliły się i uległy schłodzeniu. "Mechanizm niestabilności wzbudzał kontrowersje, natomiast dane symulowane i rzeczywiste odpowiadają sobie w tak bliskim stopniu, że mechanizm ten wydaje się naprawdę funkcjonować" - napisano w oświadczeniu Royal Society of Astronomers. Naukowcy uważają, że nowa planeta jest najmłodszym obiektem planetarnym, jaki kiedykolwiek zaobserwowano i ma nie więcej niż 100.000 lat. Pojawiła się nawet sugestia, że mogła ona powstać zaledwie 1.600 lat temu. Wtedy to XZ Tau, inna młoda gwiazda w regionie, mogła przemieszczać się obok HL Tau i "wzburzyć" gazowo-skalny dysk, przyczyniając się do utraty jego stabilności. Według naukowców, niezależnie od tego, czy protoplaneta powstała setki lat temu, czy też w którymś momencie w ciągu 100.000 lat od narodzin HL Tau, uzyskane obrazy ukazują unikalny widok powstawania planety, w tym pierwszy obraz protoplanety spowitej jeszcze materią pochodzącą z czasu narodzin.
Kraje
Zjednoczone Królestwo