W opinii panelistów należy kontynuować badania nad technologiami biopaliwowymi
Pomimo pojawiających się ostatnio wątpliwości co do możliwości stosowania biopaliw, bezwzględnie należy kontynuować badania nad przyszłymi technologiami biopaliwowymi. Aby podejmowane działania wydały owoce w postaci najszybszych i najtrwalszych rezultatów, należy zastosować podejście całościowe, uwzględniające udział wszystkich zainteresowanych stron. Takie opinie powracały w dyskusji panelowej na temat przyszłych potrzeb badawczych prowadzonej podczas międzynarodowej konferencji poświęconej biopaliwom, która odbyła się w Brukseli w dniu 6 lipca. W dziedzinie nowoczesnych technologii bioenergetycznych produkujących ciepło, elektryczność i paliwa transportowe następuje szybki postęp; obecnie zainteresowanie koncentruje się w dużym stopniu na biopaliwach płynnych pierwszej generacji, w szczególności na etanolu i biodieslu. W ciągu minionych pięciu lat globalna produkcja tych biopaliw uległa podwojeniu; w okresie następnych czterech lat sytuacja ta prawdopodobnie powtórzy się. W ostatnich latach wiele krajów świata, od Argentyny i Malezji po Indie i Zambię, wprowadziło w życie nową politykę promującą bioenergię. Polityka energetyczna UE przewiduje, że do 2020 r. biopaliwa muszą stanowić co najmniej 10% wszystkich paliw. Jednakże wyścig, którego celem jest świat czerpiący energię z biopaliw, budzi pewien niepokój. W przygotowanym niedawno raporcie ONZ znalazło się ostrzeżenie, że złe zarządzanie sferą biopaliw może spowodować poważne szkody w środowisku naturalnym i wywierać niepożądany wpływ na życie milionów ludzi. Jednym z problemów jest rywalizacja o ziemie uprawne między uprawami koniecznymi do produkcji paliw a uprawami roślin spożywczych, w następstwie czego zaopatrzenie w żywność może być niedostateczne. W niektórych rejonach świata zwiększające się uprawy roślin energetycznych już doprowadziły do wylesień na dużą skalę - Surowce wykorzystywane do produkcji paliw pierwszej generacji nie są obojętne dla równowagi ekologicznej - powiedział uczestnik zespołu Carlos Cabrera, prezes i dyrektor generalny UOP, firmy specjalizującej się w technologii przetwarzania w rafineriach. - Na uprawy, które dałyby ilość surowca umożliwiającą uzyskanie 10-procentowego udziału w istniejącym rynku paliw konieczne byłoby przeznaczenie gruntów o powierzchni 286 000 kilometrów kwadratowych, czyli połączonych terytoriów Belgii i Niemiec. - Prowadzi to do pojawienia się takich kwestii, jak zaopatrzenie w żywność, niedostatek wody i ziemi oraz utrata różnorodności biologicznej i erozja gleb. Czy wobec tego biopaliwa - przy tak poważnych zarzutach kierowanych pod ich adresem - są naprawdę warte zachodu? Carlos Cabrera uważa, że tak. - Problemy te nie oznaczają, że rozwój branży biopaliw jest czymś, do czego nie należy dążyć, jak również nie oznaczają, że zajmowanie się tym przez niektóre kraje jest czymś złym. Znaczy to tylko tyle, że produkty te należy postrzegać z perspektywy skutków w skali światowej i w skali regionalnej oraz że muszą być one rozpatrywane w kontekście innych sektorów, które są tak ważne dla ludzkości - stwierdza. Uczestnicy panelu jednomyślnie poparli pogląd, że chociaż badania powinny koncentrować się na doskonaleniu paliw pierwszej generacji i na gospodarowaniu nimi, nie powinny być jednak postrzegane jako kres rozstrzygnięć. Należy je raczej widzieć jako punkt wyjścia do uzyskania paliw następnej generacji. - Tak zwane "paliwa drugiej generacji" można produkować z zasobów niezwiązanych z żywnością, takich jak odpady pochodzenia rolniczego (słoma) oraz odpady drzewne. Szacuje się, że poziom emisji związków węgla w przypadku tych paliw może być znacznie niższy niż w przypadku ich poprzedników. - Branża biopaliw to mariaż dwóch sektorów, które w przeszłości miały ze sobą niewiele wspólnego: rolnictwa i paliw olejowych - powiedział uczestnik panelu Fabrizio Barbaso, zastępca dyrektora generalnego ds. energii i transportu w Komisji Europejskiej. - Mariaż ten ma duży potencjał "dochowania się" fascynującego potomstwa. Dotychczas wykorzystywaliśmy ten potencjał tylko w niewielkim stopniu. Wielu komentatorów liczy na to, że tak zwane biopaliwa drugiej generacji zapewnią większe bezpieczeństwo dostaw dzięki wykorzystaniu nowych surowców, takich jak odpady i materiały celulozowe, spowodują znaczniejszą redukcję emisji gazów cieplarnianych oraz będą wywierać mniejszy wpływ na środowisko. Dostrzegając potencjał biopaliw drugiej generacji, rząd amerykański zapowiedział ostatnio nakłady w wysokości 375 milionów dolarów (275 milionów euro) w trzech nowych ośrodkach badawczych, w celu przyśpieszenia prac nad uzyskaniem etanolu celulozowego i innych biopaliw z regionalnych roślin i upraw. W ciągu najbliższych czterech lat kolejne 1,3 miliarda dolarów (950 milionów euro) będzie wydatkowane na zbudowanie biorafinerii na skalę komercyjną oraz na uruchomienie pilotażowych biorafinerii celulozy. - Stany Zjednoczone bardzo poważnie podchodzą do sprawy rozwoju biopaliw jako jednej z naszych decydujących odpowiedzi na problemy energetyczne i zmiany klimatyczne - powiedział uczestnik panelu John Mizroch z amerykańskiego urzędu ds. efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii. Jak sądzi profesor Richard Templar z Imperial College w Londynie, nie wystarczy jednak pompowanie pieniędzy w badania podstawowe. Profesor - jedyny uczestnik dyskusji panelowej reprezentujący środowisko akademickie - uznał za bardzo stosowny fakt, że został niejako "wciśnięty" między przedstawicieli polityki i przemysłu. - To właśnie jest odpowiednie miejsce, w którym powinny znaleźć się badania podstawowe, jeżeli my, badacze, mamy opracowywać nowe techniki i technologie przydatne w realnym świecie. Większość z nas zajmujących się tą dziedziną jest zainteresowana robieniem czegoś, co zaistnieje w świecie zewnętrznym nie tylko jako ciekawostka naukowa - powiedział. W przeszłości do transferu wiedzy między środowiskiem akademickim i przemysłowym podchodzono często jak do swego rodzaju "przekazywania pałeczki", co profesor Templar uznaje za proces bardzo czasochłonny i nierozważny. Konieczność szybkiego przeciwdziałania zmianom klimatycznym sprawia, że pilnie potrzebna jest zmiana. - Proponowane przez nas podejście polega na ścisłej integracji naszych badań z badaniami przemysłowymi i uczeniu się reprezentowanej przez przemysł rzeczowości i zwięzłości; my z kolei możemy im pokazać kreatywność eksploracji tych ogromnych obszarów. Profesor Templar wskazał, że rezultatem podejścia opartego na współpracy mogą być modele lub instrumenty służące do analizy zrównoważenia procesów, które ewentualnie zostaną opracowane na bazie wyników badań. Procesy te można byłoby oceniać przy pomocy kilku wskaźników, takich jak ilość energii, jaką mogą dostarczać oraz zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych, do jakiego mogą doprowadzić. - Trzeba to robić w ten sposób, gdyż czas ucieka - przestrzegał. Współdziałanie to podejście proponowane również w ramach europejskiej platformy technologicznej w dziedzinie biopaliw, jak stwierdził uczestnik panelu i wiceprzewodniczący tej platformy Olivier Appert. Platformą utworzoną w 2006 r. kieruje przemysł, natomiast uczestniczy w niej wielu różnych interesariuszy reprezentujących środowisko akademickie i społeczeństwo obywatelskie. W ramach posiadanych kompetencji platforma będzie badać szeroki wachlarz technologii. Zdecydowany nacisk zostanie położony na nowoczesne bio-przetwarzanie i biorafinerie. - Istnieje wiele alternatywnych technologii w dziedzinie biopaliw i procesów biologicznych, lecz ważne jest, by dzisiaj nie ograniczać się do jakiejś jednej technologii; powinna istnieć możliwość rywalizacji między tymi technologiami - powiedział Olivier Appert. W ramach platformy prowadzone są obecnie prace nad projektem strategicznego programu badawczo-rozwojowego (B+R), który zostanie poddany konsultacjom społecznym. Program ma być gotowy do stycznia 2008 r. Platforma współpracuje też ściśle z innymi platformami, zajmującymi się lasami, ogniwami paliwowymi, zrównoważonymi środkami chemicznymi i roślinami przyszłości. Europejska platforma technologiczna w dziedzinie biopaliw przedłożyła także projekt do sfinansowania ze środków siódmego programu ramowego (7PR), dotyczący opracowania innowacyjnych kanałów łączących badania i przemysł w dziedzinie technologii biopaliwowych.