Kraje bałtyckie otwierają się na współpracę w dziedzinie produkcji energii jądrowej
Zasadniczym celem projektu było położenie podwalin pod efektywne wdrożenie projektów rozwoju energetyki jądrowej w Regionie Morza Bałtyckiego. Ten cel udało się zrealizować w dwóch kluczowych krokach. Po pierwsze, konsorcjum zebrało informacje na temat instalacji eksperymentalnych, wyposażenia, oprogramowania, infrastruktury energetycznej i cyklu paliwowego, gospodarki odpadami radioaktywnymi i opcji ich unieszkodliwiania, jak również tych dotyczących głównych graczy z branży, którzy mogliby włączyć się w prace wdrożeniowe projektów rozwoju energetyki jądrowej. Następnie partnerzy projektu zdefiniowali działania mające na celu zacieśnienie współpracy. „Wiemy, że każdy kraj partnerski posiada mocne strony w określonym obszarze, a projekt pomógł nam je odkryć. Niestety cierpimy obecnie na niedobór współpracy, co uniemożliwia zainteresowanym stronom wykorzystanie pełnego potencjału energii jądrowej w regionie”, podkreśla dr Egidijus Urbonavicius, koordynator projektu BRILLIANT (Baltic Region Initiative for Long Lasting InnovAtive Nuclear Technologies) z ramienia Litewskiego Instytutu Energii. Pokonywanie barier… Członkowie konsorcjum rozpoznali szereg przeszkód stojących na drodze do rozwoju energetyki jądrowej w regionie. Należą do nich, między innymi: niski poziom oraz rozproszenie infrastruktury badawczej i kompetencji; brak uzasadnienia dla autonomicznego unieszkodliwiania odpadów jądrowych; względnie małe systemy energetyczne; niski poziom bezpieczeństwa dostaw energii; rozwój techniczny przemysłu ciężkiego na podstawowym poziomie; oraz niedobór wykwalifikowanych pracowników. Przyczyn braku programów energetyki jądrowej w Regionie Morza Bałtyckiego należy upatrywać również w braku świadomości społecznej oraz agresywnych działaniach lobby węglowego w Polsce. Dr Urbonavicius jest przekonany, że nawiązanie silnej współpracy w regionie pomogłoby w łatwiejszym pokonaniu tych barier. Pierwsze kroki w kierunku integracji wykonano już w 2015 roku, kiedy to ukończono budowę dwóch mostów energetycznych łączących Litwę ze Szwecją i Polską. Na podobnej zasadzie dwoma mostami prąd jest przesyłany między Estonią i Finlandią. Członkowie projektu BRILLIANT poszli o krok dalej i zainicjowali bliską współpracę między głównymi ośrodkami badawczymi w regionie: LEI i FTMC na Litwie, NCBJ w Polsce, Uniwersytet w Tartu w Estonii, Uniwersytet Łotewski i KTH w Szwecji. Przez trzy lata badacze wymieniali się wiedzą, poznawali swoje mocne i słabe strony oraz poszukiwali możliwości współpracy i zwiększania konkurencyjności grupy. „Przypuśćmy, że instalujemy źródło zasilania o dużej mocy w małej sieci jednego kraju. Być może będzie to miało istotne znaczenie dla tego kraju, ale raczej nie przełoży się na konkurencyjność względem innych źródeł zasilania i może mieć negatywny wpływ na bezpieczeństwo energetyczne z uwagi na silne obciążenie sieci”, tłumaczy dr Urbonavicius. I dodaje: „Jeśli zaś przyjmiemy perspektywę regionalną, stwarzamy znacznie więcej możliwości wykorzystania jej pełnego potencjału”. … i rozwiązywanie problemów politycznych Istnieją też takie problemy, jak gospodarka zużytym paliwem jądrowym i odpadami radioaktywnymi oraz dzielenie się ryzykiem operacyjnym elektrowni jądrowych, których rozwiązanie nie leży po stronie ośrodków badawczych lecz polityków. Negatywne nastawienie ogółu społeczeństwa jest również problematyczne nawet w kontekście zacieśniania współpracy. „Staraliśmy się podejść do tego zagadnienia organizując w każdym kraju partnerskim wydarzenia z udziałem lokalnych społeczności, dzieląc się pomysłami i wynikami oraz omawiając problemy związane z energią jądrową i rozwojem sektora energetycznego w ogóle. Spotkania te były otwarte dla wszystkich zainteresowanych stron. Wielu ekspertów skorzystało z okazji zwiedzenia elektrowni Oskarshamn w Szwecji, co pomogło zwiększyć świadomość społeczną”, cieszy się dr Urbonavicius. Choć przyszłość energetyki jądrowej w Regionie Morza Bałtyckiego pozostaje nieznana, dzięki projektowi BRILLIANT wykonano pierwszy krok w kierunku efektywnej współpracy na poziomie regionalnym.
Słowa kluczowe
BRILLIANT, Region Morza Bałtyckiego, Szwecja, Polska, Litwa, Estonia, Łotwa, energia jądrowa, sieć energetyczna, potencjał energetyczny
