Migracja we Francji a spadek dzietności
Francja stanowi wyjątek w teorii głoszącej, że spadek dzietności jest kluczowym czynnikiem stymulującym rozwój współczesnej gospodarki. Przed pierwszą wojną światową wskaźnik urodzeń we Francji był wyjątkowo niski, zaś zmiany ekonomiczne nie stanowiły wiarygodnego wytłumaczenia takiego przejścia demograficznego. W ramach finansowanego z funduszy UE projektu TCDOFT (The cultural diffusion of the fertility transition: Internal migrations in nineteenth century France) zaproponowano nową teorię. Zespół projektu dowodzi, że mimo niewielkiej liczby ludności francuskiej emigrującej do Nowego Świata w XIX wieku, wiele osób migrowało w obrębie kraju. Badacze przeanalizowali tę hipotezę, skupiając się na specyficznych wzorcach migracyjnych we francuskich prowincjach w latach 1861 – 1911. Uczestnicy projektu TCDOFT zbadali dane historyczne dotyczące ponad 3000 rodzin, w tym miejsca urodzin i śmierci osób o nazwiskach zaczynających się na litery T, R i A. Dane te, połączone z zapisami z rejestrów narodzin w każdej prowincji, pozwoliły zrekonstruować wskaźniki dzietności u emigrantów i imigrantów z podziałem na poszczególne prowincje. Zespół oszacował wpływ migracji na przejście demograficzne, wyliczając średnie ważone współczynnika dzietności w prowincjach macierzystych i docelowych migrantów. Jednocześnie badacze prześledzili rozwój francuskiej sieci kolejowej, który przyczynił się do obniżenia kosztów transportu, a tym samym zwiększenia stopnia migracji wewnętrznej. Wyniki projektu wskazują, że w większości regionów o wysokim wskaźniku emigracji wraz z odpływem ludności do obszarów o niskim współczynniku dzietności, a w szczególności Paryża, nastąpił spadek tego współczynnika. Dane zostały przeanalizowane z uwzględnieniem czynników mylących, takich jak spadek śmiertelności dzieci, wzrost poziomu edukacji, uprzemysłowienie i religijność. Na podstawie uzyskanych wyników badacze wyciągnęli wiele wniosków. Przede wszystkim migranci, którzy przesiedlili się do regionów o niższym wskaźniku dzietności, informowali pozostałych na miejscu członków rodziny i znajomych o nowych normach dotyczących posiadania dzieci i kosztach ich wychowania. Takie informacje mogły mieć wpływ na motywy potencjalnych migrantów. Teoria ta poparta jest następującym faktem: Jedna czwarta ludności migrującej we Francji w badanym okresie osiedliła się w Paryżu, co wyjaśnia spadek krajowego współczynnika dzietności niemal o połowę. Inną zmienną mającą znaczący wpływ na spadek dzietności była śmiertelność wśród dzieci. Wyniki uzyskane w ramach projektu TCDOFT z pewnością okażą się przydatne zarówno w powiązanych debatach akademickich, jak i we współczesnej polityce państwowej. Badanie udowodniło również wpływ migracji na spadek dzietności.
Słowa kluczowe
Migracja, dzietność, przejście demograficzne, TCDOFT, dziewiętnastowieczna Francja
