Zwiększanie odporności transportu morskiego, czerpiąc z doświadczeń aeronautyki
Koncepcja odporności – zgodnie z którą mogą pojawić się nieprawidłowości, ale systemy powinny poradzić sobie z takimi problemami bez uszczerbku dla bezpieczeństwa – jest zasadą przewodnią w aeronautyce. Dzięki finansowanemu ze środków UE projektowi SEAHORSE, ta zasada została skutecznie zastosowana w transporcie morskim. Uczenie się od innych „W ramach projektu SEAHORSE udało się wyraźnie wykazać, że różne rodzaje transportu mogą i powinny współpracować, aby wymieniać się najlepszymi praktykami mającymi wpływ na bezpieczeństwo” – wyjaśnia koordynator projektu, profesor Osman Turan z Uniwersytetu Strathclyde, Zjednoczone Królestwo. „Zasadnicze znaczenie ma teraz dalsze uwzględnianie potrzeb wielu sektorów transportu w zakresie badań naukowych nad bezpieczeństwem oraz wspomaganie rozwijania transferu metodologii między różnymi rodzajami transportu”. Dostępne w lotnictwie rozwiązania z zakresu odporności skompilowano po raz pierwszy w bazę danych z zamiarem transferu do sektora morskiego. Na przykład opracowanie procedury doskonalenia systemu (ang. Procedure Improvement System, PIS) miało na celu rozpoznanie, ocenę i zarządzanie niestandardowymi praktykami oraz doskonalenie istniejących procedur standardowych stosowanych na pokładach statków. Powstało także narzędzie do audytu jakości i niezawodności załogi, aby umożliwić przedsiębiorstwom żeglugowym rozpoznawanie mocnych i słabych stron załogi oraz identyfikowanie potrzeb szkoleniowych. „W ramach SEAHORSE został opracowany i wdrożony transfer technologii w obszarach, które zostały uznane za potencjalnie silnie oddziałujące” – zauważa Turan. „Firma Caledonian MacBrayne Ferries – po raz pierwszy w sektorze morskim – opracowała listę kontrolną wyjścia i zgłaszania przed przybyciem, na podstawie zasad i formatu listy kontrolnej Airbusa. Wprowadzana jest obecnie na dziesięciu dużych statkach”. Wirtualna platforma zawierająca wszystkie metodologie i narzędzia opracowane w ramach projektu została już udostępniona nieodpłatnie przedsiębiorstwom żeglugowym i placówkom szkoleniowym. „Moduły szkoleniowe opracowane przez ekspertów morskich i lotniczych – dostępne bezpłatnie online jako część platformy wirtualnej SEAHORSE – wspomogą szersze zaangażowanie branży i zainteresowanie narzędziami” – stwierdza Turan. Zaczynanie od zera To pierwszy projekt finansowany ze środków UE, który skupił się na transferze technologii między różnymi sektorami transportu. „Musieliśmy w związku z tym zacząć od ustalenia wspólnej definicji bezpieczeństwa i luk w wiedzy oraz przezwyciężyć ewentualną nieufność” – stwierdza Turan. „Musieliśmy także przekonać sektor morski do zaakceptowania i wdrożenia najlepszych praktyk z innego sektora transportu”. Udało nam się to osiągnąć, dzięki zidentyfikowaniu kluczowych czynników ludzkich i organizacyjnych, które przekładają się na sukcesy i porażki operacyjne zarówno w transporcie morskim, jak i lotniczym, oraz przeprowadzeniu analizy luk w praktykach morskich w porównaniu z sektorem lotniczym. Zespół przestudiował następnie, jak błędy i niestandardowe praktyki są z powodzeniem zarządzane w transporcie lotniczym i sprawdził możliwość zastosowania tych praktyk w sektorze morskim. Na tej podstawie zespół SEAHORSE był w stanie opracować i zweryfikować wielopoziomowe narzędzia zapewniania odporności oraz wytyczne dla transportu morskiego. Korzyści związane z narzędziami zapewniania odporności były następnie przedmiotem ewaluacji poprzez porównanie tradycyjnych metod zapewniania bezpieczeństwa morskiego na podstawie symulacji i realnej eksploatacji statków. Rozwiązania wdrożono na ponad 150 statkach. Ostatecznie partnerzy SEAHORSE znacząco podnieśli świadomość społeczności morskiej w odniesieniu do możliwości poprawy bezpieczeństwa poprzez przyjmowanie nowych podejść. Turan zamierza teraz wykorzystać wyniki tych badań do opracowania ogólnosektorowych testów porównujących skuteczność działania przedsiębiorstw żeglugowych w zakresie bezpieczeństwa. „Wsparcie UE jest nieodzowne, aby skłonić do udziału duże międzynarodowe przedsiębiorstwa żeglugowe” – zauważa Turan. „Kolejnym krokiem naprzód byłoby zastosowanie opracowanych przez nas metodologii w szkołach morskich, aby edukować kadetów w zakresie bezpieczeństwa od najmłodszych lat. To działanie mogłoby zyskać wsparcie w ramach unijnego programu Erasmus+”.
Słowa kluczowe
SEAHORSE, morski, aeronautyka, transport, odporność, inżynieria, jednostki pływające, Uniwersytet Strathclyde, żegluga, czynnik ludzki, bezpieczeństwo, airbus
