Złożone aspekty dotyczące grup interesu w lobbingu w UE
Od początku istnienia UE grupy interesu lobbują, nierzadko z powodzeniem, na rzecz lub przeciwko różnym sprawom i rozwiązaniom, wpływając w sposób istotny na politykę Wspólnoty. Uczestnicy finansowanego ze środków UE projektu EULOBBYING (Interests, demands and network ties in Brussels: Explaining interest groups' lobbying success across EU policy areas) przyjrzeli się, w jaki sposób żądania grup interesu wpływają na proces legislacyjny i prowadzą do zmiany kształtu polityk. Uczeni przeanalizowali czynniki decydujące o skuteczności wpływania na propozycje legislacyjne w UE przez grupy interesu. Aby zrozumieć udział tych grup w tworzeniu polityki, badano szereg kwestii związanych z ponadnarodowym poziomem rządzenia. Dokładnie przeanalizowano wpływ żądań grup interesu na proces prawodawstwa i ostateczny kształt instrumentów politycznych, przyglądając się także ich stanowiskom i preferencjom politycznym. W tym celu zgromadzono obszerne dane, opracowano teorie oraz sprawdzono je w odniesieniu do różnych propozycji i stanowisk dotyczących prawodawstwa. Wśród tych ostatnich można wymienić unijny pakiet "lepszych uregulowań prawnych", porozumienie międzyinstytucjonalne w sprawie lepszego stanowienia prawa, przyjęcie nowych wytycznych w zakresie konsultacji z zainteresowanymi stronami oraz propozycję obowiązkowego rejestru służącego przejrzystości. Ogólnie rzecz biorąc, wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że konsultacje z zainteresowanymi stronami prowadzone w UE pomagają w uporaniu się z problemem nierównowagi w reprezentacji interesów. Pokazują też, że skoordynowane kampanie lobbingowe są organizowane przez grupy interesu już na wczesnym etapie procesu legislacyjnego w ramach otwartych konsultacji. Ustalenia te dostarczają cennych informacji na temat zachowań i strategii stosowanych przez lobbystów. Uwidaczniają one, że żądania interesariuszy dotyczące reformy unijnej strategii na rzecz lepszych uregulowań prawnych obejmują technokratyczną deregulację i prawodawstwo, a także kształtowanie polityki oparte na uczestnictwie i lepsze uregulowania społeczne. Co ważne, badanie pozwoliło na wyłonienie trzech typów grup interesu: grupy zainteresowane wspólnym rejestrem służącym przejrzystości, grupy działające na rzecz lepszego uregulowania dostępu lobbystów do Parlamentu Europejskiego oraz grupy krytykujące rejestr. Do pierwszej grupy należą głównie organizacje biznesowe, natomiast trzecia grupa składa się przede wszystkim z organizacji reprezentujących interesy społeczeństwa. Warto odnotować, że połowa interesariuszy pozytywnie oceniała rejestr służący przejrzystości. Projekt EULOBBYING ukazał stanowiska interesariuszy na temat kwestii związanych z lepszymi uregulowaniami prawnymi. Ustalenia te pomogą w wypracowywaniu kompromisowych rozwiązań i podejmowaniu ugodowych decyzji. Z drugiej strony, słabe stowarzyszenia interesariuszy i niestabilne koalicje lobbingowe mogą pomóc innym organom w kształtowaniu reform na rzecz lepszych uregulowań prawnych. Projekt ujawnił też istnienie istotnych różnic między grupami interesu, dotyczących aktualnego sposobu uregulowania lobbingu w UE.
Słowa kluczowe
Grupy interesu, lobbing, prawodawstwo, EULOBBYING, rejestr służący przejrzystości
