Mikrobiality rzucają światło na dawne masowe wyginięcia
Mikrobiality są tworzone przez społeczności mikroorganizmów chwytających i wiążących osady, z których powstają następnie złoża minerałów. Posiadają one wiele różnych morfologii i występują w warstwach geologicznych sprzed nawet 3,45 mld lat. Celem projektu ET MICROBIALITES (Formation mechanisms of Early Triassic microbialites in the aftermath of the greatest mass extinction at the Permian-Triassic-Boundary) było poznanie procesu formowania się mikrobialitów w okresach historii Ziemi odznaczających się zmianami zachodzącymi w środowisku i ekosystemach. Jako przykład wykorzystano największe w historii masowe wyginięcie, mające miejsce w schyłkowym permie. Wyginęło wówczas 90% gatunków morskich, a mikroorganizmy tworzące mikrobiality zajęły dominującą pozycję w ekosystemie morskim. Naukowcy przeprowadzili unikatowe multidyscyplinarne badanie węglanów i osadów detrytycznych przy pomocy dobrze zachowanych próbek skał pochodzących z Iranu i Turcji. Celem było poznanie procesu formowania się węglanów oraz zrekonstruowanie zmian środowiskowych zachodzących z końcem permu i na początku triasu. Badania skał ujawniły, że węglan w mikrobialitach zawiera liczne biomarkery lipidowe (skamieniałości cząsteczkowe), co wskazywałoby na obecność warstwowych mat mikrobialnych na dnie morza. Obecność biomarkerów i izotopów węgla sugeruje, że ważną rolę w strącaniu węglanów odegrało usuwanie dwutlenku węgla (CO2) przez sinice w procesie fotosyntezy. Co więcej, ponad 50% skały zbudowane jest ze skamieniałości gąbek (tj. struktura zrogowaciałej gąbki). Mikroorganizmy i gąbki rosły w sposób synergistyczny, tworząc rafy gąbkowo-mikrobialitowe bezpośrednio po masowym wyginięciu w górnym permie. W rafach tych znaleziono duże ilości skamieniałości tlenowych organizmów wielokomórkowych, takich jak małżoraczki, małże i brzuchonogi. To oraz występowanie licznych sinic wskazuje na istnienie dobrze natlenionych środowisk. Uczestnicy projektu ET MICROBIALITES dowiedli, że najstarsze triasowe ekosystemy rafowe przetrwały skutki masowego wyginięcia w górnym permie, chodź w zmniejszonym zakresie. Dzięki poznaniu tych procesów naukowcy mogą dokładniej zrozumieć historię Ziemi, a tym samym skuteczniej przeciwdziałać aktualnym i przyszłym problemom środowiskowym.
Słowa kluczowe
MICROBIALITES, wczesny trias, masowe wyginięcie, multidyscyplinarne, biomarkery, warstwowe maty mikrobialne, gąbki, rafy
