Obywatelstwo i prawa wyborcze w krajach byłej Jugosławii
Jako element łączący ludność z państwem, zasady i przepisy dotyczące obywatelstwa określają parametry włączenia i wykluczenia z uczestnictwa w życiu politycznym. Ma to szczególne znaczenie dla krajów byłej Jugosławii, ponieważ na ich rzeczywistość polityczną i społeczną wpływają równoległe procesy budowania tożsamości narodowej oraz europeizacji. Powstaje pytanie, czy niektóre grupy etniczne nie są wykluczone z życia obywatelskiego oraz czy sytuacja ta ulega zmianie w zależności od tego, która partia znajduje się u władzy. Nie wiadomo też, czy różnice dotyczące statusu w zakresie obywatelstwa wpływają na prawa wyborczego oraz na to, w jaki sposób dynamika konkurencji międzypartyjnej znajduje odzwierciedlenie w ustawodawstwie dotyczącym prawa do głosowania. Poszukiwaniem odpowiedzi na te pytania zajmowali się uczestnicy projektu COMPCITXU (In the frame of party competition: citizenship, voting rights and nation-building in the post-Yugoslav space), finansowanego ze środków UE. Celem inicjatywy było szkolenie poprzez badania naukowe, dokładniejsze poznanie konkurencji między partiami, franczyzy i obywatelstwa, opublikowanie wyników badań w ramach różnych działań informacyjnych oraz nawiązanie długofalowej współpracy. Przygotowano plan rozwoju zawodowego, w którym wyszczególniono kamienie milowe i potencjalne oddziaływanie projektu. Zgromadzono też i przeanalizowano dane pomocnicze, pochodzące między innymi z publikacji naukowych, przepisów dotyczących obywatelstwa oraz wyników wyborów w siedmiu krajach byłej Jugosławii. Odbyły się też prace terenowe mające na celu zebranie materiałów podstawowych oraz przeprowadzenie wywiadów z ważnymi interesariuszami i analitykami politycznymi. W ramach projektu powstał model koncepcyjny umożliwiający analizę zmian w polityce obywatelstwa oraz współpracy między skłóconymi i skonsolidowanymi państwami. W pracach informacyjnych wykorzystano publikacje, prezentacje na konferencjach i warsztatach naukowych oraz promocję wśród ogółu społeczeństwa, odbywającą się za pośrednictwem Internetu. Projekt COMPCITXU przyczynił się do rozwoju europejskich badań na temat obywatelstwa i praw wyborczych. Jego rezultaty będą przydatne dla interesariuszy i prawodawców w państwach Bałkanów Zachodnich w kontekście reform legislacyjnych i akcesji do UE.
Słowa kluczowe
Obywatelstwo, prawo wyborcze, kraje byłej Jugosławii, europeizacja, reformy legislacyjne, akcesja do UE
