Nowe podejście w badaniach na uzależnieniami
We współczesnym społeczeństwie europejskim uzależnieniom poświęca się dużo uwagi, szczególnie wobec ich rosnącej różnorodności i rozpowszechnienia. Przy zmieniających się uwarunkowaniach demograficznych, ekonomicznych i regulacyjnych, a także w kontekście ich wpływu na życie zawodowe, rodzinne i społeczne, konsumpcja i postawy społeczne w stosunku do substancji uzależniających są nieustannie modyfikowane. Uzależnienia stały się centralnym punktem rozważań społecznych, ekonomicznych, medialnych i politycznych, ale na razie nie osiągnięto porozumienia ani synergii na skrzyżowaniu tych różnych perspektyw. Europejski projekt ALICE RAP (Addictions and lifestyles in contemporary Europe – Reframing addictions project) miał na celu pobudzenie szeroko zakrojonej, produktywnej, publicznej i politycznej debaty na temat bieżących i alternatywnych podejść do uzależnień. Prowadzić ma ona do uzyskania wskazówek do prowadzenia polityki i praktyki, oraz sprostać wyzwaniom, jakie stwarzają zachowania i usługi związane z uzależnieniami. Naukowcy prowadzący badania ilościowe i jakościowe w dziedzinach humanistycznych, biologicznych i medycznych przyłączyli się do tego interdyscyplinarnego projektu. Pytania badawcze dotyczyły bieżących i przeszłych uzależnień, definiowania ich i oceniania ilościowego, określania czynników warunkujących powstanie uzależnienia, udziałów i strategii biznesowych, a także zarządzania i odporności młodych ludzi. Dzięki synergii powstała w ten sposób zintegrowana strategia badawcza. Owocem projektu ALICE RAP jest osiem wstępnych rezultatów i zaleceń dotyczących polityki: nowe koncepcje uzależnień — przyjęcie na użytek debaty publicznej o służbie zdrowia dokładniejszej i bardziej praktycznej definicji "stosowania w dużych ilościach przez dłuższy czas" mogłoby przełożyć się na podejmowanie lepszych decyzji politycznych; ramy dobrostanu — w projekcie ALICE RAP przyjęto podejście nastawione na dobrostan jednostki i społeczeństwa. Celem jest nieosądzanie uzależnionych i ograniczanie strat związanych z uzależnieniami; czynniki szkodzące — w projekcie ALICE RAP identyfikowane są bezpośrednie mechanizmy napędzające zachowania związane z uzależnieniami i tworzy się wzorzec zdrowia, aby ocenić ilościowo i rozróżnić udział poszczególnych zjawisk w powstawaniu szkód; wszechstronne podejście obejmujące całą populację — konsumpcja produktów wywołujących uzależnienia stanowi kontinuum zjawisk i bardziej skuteczne metody działania powinny obejmować całe ich spektrum; odporność młodych ludzi — uczestnicy projektu ALICE RAP uznali, że podstawy naukowe polityki w sprawie uzależnień są niekompletne i że konieczne jest umacnianie odporności, przy jednoczesnym włączaniu młodzieży do metod obejmujących całą populację. Wyniki potwierdzają zakres i znaczenie czynników determinujących szkody związane z uzależnieniami. Podejście holistyczne w polityce może bardziej skutecznie im przeciwdziałać. Pod względem wpływu stron zainteresowanych uczestnicy projektu ALICE RAP nakreślili strategie przemysłowe, w tym społecznej odpowiedzialności biznesu, mające na celu stworzenie korzystnych warunków handlowych. Pod względem zmiany zarządzania partnerzy projektu opracowali metodę scalania podejścia rządów różnych krajów do uzależnień i określili modelowe zarządzanie. Ustalono między innymi, że bardziej ścisłe regulowanie legalnych substancji i dekryminalizacja tych nielegalnych pozwoliłaby na ograniczenie szkód.
Słowa kluczowe
Uzależnienie, ALICE RAP, zarządzanie, styl życia, zdrowie, dobrostan
