Rekonstruowanie Persepolis
Persepolis to miejsce w Iranie znajdujące się na liście światowego dziedzictwa Unesco. Miasto zostało zbudowane przez króla Dariusza I (520–486 r. p.n.e.). W wyniku presji nowoczesnej cywilizacji oraz intensywnej gospodarki rolnej pozostałości tego krajobrazu z czasów Achemenidów z czasem zanikają. Trudno jest zlokalizować pozostałości starożytnych osad. Jedynym sposobem na dokonanie tego przy równoczesnym ich zachowaniu jest podjęcie badań będących połączeniem archeologicznych metod badawczych. To właśnie było celem finansowanego ze środków UE projektu "Settlement and landscape organisation of the Persepolis region" (SELOPERSE). Ponadto za cel obrano ustalenie rozplanowania starożytnego miasta, które zdaje się być wyjątkowo luźne i otwarte. Realizacją tych prac zajęła się irańsko-włoska ekspedycja. Pracochłonne metody badawcze, takie jak przeszukiwanie terenu i analizy geofizyczne, a także wykopaliska w określonych obszarach posłużyły do udowodnienia hipotezy dotyczącej starożytnego krajobrazu miejskiego. Jednym z najważniejszych efektów było odkrycie elementów pomnika z wczesnego okresu achemenidzkiego, co pomogło w pozyskaniu szczegółowych informacji dotyczących rozwoju miasta. Dalsze prace pozwalają zasugerować zasięg dystryktu królewskiego Persepolis, dzięki odkryciu nowego zespołu pomnikowego. Ponadto badania prowadzone na pogórzu w tym regionie doprowadziły do ujawnienia pozostałości po kamieniołomach. Jest to dowód umożliwiający wytyczenie granicy pomiędzy miastem, a przynależnym do niego terytorium. Prace w terenie umożliwiły również przetestowanie nowych metod badania obszarów krajobrazowych poprzez opracowywanie modyfikacji strategii terenowych przy użyciu instrumentów prototypowych. Na przykład skoncentrowanie się na właściwościach magnetycznych gleby może być sposobem śledzenia poczynań społeczeństw ze starożytności. Naukowcy przebadali dziesiątki hektarów przy użyciu próbkowania wielkoskalowego. Na opracowanych mapach widać część mozaiki przeplatających się ze sobą terenów zabudowanych i niezabudowanych, kształtujących miasto Persepolis. Ustalenia wynikające z projektu umożliwiły obranie nowych kierunków badań, które mogą okazać się przydatne przy planowaniu programów międzynarodowych związanych z achemenidzkim systemem osadniczym na całym starożytnym Bliskim Wschodzie.
Słowa kluczowe
Persepolis, krajobraz, Achemenidzi, osada, starożytne miasto, archeologia, badania
