Jak różnorodność genetyczna może pomóc plantatorom winorośli stawić czoła zmianom klimatu
Doskonała reputacja europejskich win opiera się w dużej mierze na selekcji najlepszych odmian charakteryzujących się unikalnym smakiem oraz uprawianych w unikatowym splocie warunków geologicznych i klimatycznych tworzących ich terroir. Jednak sektor ten musi stawić czoła nowym wyzwaniom: jeśli ma skutecznie rywalizować z konkurencją na coraz bardziej zglobalizowanym rynku dotkniętym zmianami klimatu i zależnym od zmieniających się preferencji konsumentów, potrzebuje dostępu do dedykowanych narzędzi wspierających. „W ostatnim czasie jesteśmy świadkami ponownej dywersyfikacji w związku z opracowywaniem przez producentów ekologicznych lub biodynamicznych strategii upraw winorośli” – twierdzi dr Anne-Françoise Adam-Blondon, dyrektor ds. badań we francuskim instytucie INRA. „Wymagają one wprowadzania nowych odmian, których wysoka odporność na choroby pozwala ograniczyć stosowanie pestycydów przy jednoczesnym zachowaniu wartości i cech charakterystycznych produktu końcowego. Do tej pory rezultat ten można było osiągnąć wyłącznie metodą prób i błędów w drodze długoterminowych doświadczeń”. W ramach projektu INNOVINE (Combining innovation in vineyard management and genetic diversity for a sustainable European viticulture) dr Adam-Blondon i jej zespół skupili się na realizacji dwóch głównych celów. Należało do nich dostarczenie zainteresowanym stronom narzędzi, które pozwoliłyby im lepiej zrozumieć wpływ zmian klimatu i ułatwiłyby powiązany z nim proces selekcji, a także opracowanie „portfela” genów odporności, który skróciłby czas trwania i zwiększył wydajność procesu opracowywania nowych odmian. „Celem projektu było połączenie strategii krótko-, średnio- i długoterminowych w celu stworzenia innowacyjnych systemów uprawy winorośli, opracowania i przetestowania nowatorskich praktyk agronomicznych i systemów wspomagania decyzji oraz wykorzystania różnorodności genetycznej winorośli. Razem umożliwią one postęp w kierunku zrównoważonego winogrodnictwa” – wyjaśnia dr Adam-Blondon. Jednym z osiągnięć projektu było opracowanie dwóch modeli pozwalających na tworzenie symulacji i prognozowanie wpływu praktyk stosowanych w winogrodnictwie i różnych form stresu abiotycznego na fizjologię winorośli i skład winogron w zróżnicowanych scenariuszach klimatycznych. Naukowcy przetestowali i poddali ocenie wybrane narzędzia do fenotypowania w drodze badań nieniszczących. Wypróbowano szereg strategii adaptacyjnych, wdrażając je następnie do opracowanego w ramach projektu zestawu narzędzi, oraz przebadano niescharakteryzowane zbiory materiału genetycznego pod kątem odporności na choroby. Zespół badawczy udoskonalił także istniejące modele chorób. „W ujęciu ogólnym projekt INNOVINE dostarczył zestawu zróżnicowanych i uzupełniających się narzędzi oraz informacji, które przyczynią się do bardziej ekologicznego zwalczania chorób. Obejmują one dane dotyczące stopnia odporności odmian tolerancyjnych w warunkach polowych, strategie pozwalające na ograniczenie liczby zabiegów chemicznych, a także udoskonalone systemy monitorowania i wspomagania decyzji” – kontynuuje dr Adam-Blondon. Korzyści w praktyce Rezultaty projektu INNOVINE będą cennym wsparciem nie tylko dla plantatorów, lecz także dla naukowców i doradców technicznych/dostawców usług. Dr Adam-Blondon oczekuje, że znaczne ograniczenie stosowania pestycydów przyniesie korzyści plantatorom, zapewniając ich uprawom zrównoważony rozwój. Z kolei świat nauki wzbogaci się nie tylko o szeroką wiedzę zdobytą dzięki projektowi, lecz także o zacieśnioną współpracę między społecznościami naukowymi. „Projekt rzucił również światło na dwa kluczowe zagadnienia, na których podmioty z sektora usług upowszechniania wiedzy, doradcy techniczni i dostawcy usług będą musieli skoncentrować swoje działania w przyszłości: wprowadzenie bardziej wydajnej, monitorowanej uprawy winorośli i dywersyfikacja uprawianych odmian” – twierdzi dr Adam-Blondon. „Najbardziej znaczące rezultaty gospodarcze i środowiskowe udało się osiągnąć właśnie dzięki wprowadzeniu nowych odmian (odpornych na choroby i zapewniających większe plony w danym środowisku). Jednak aby można było w pełni wykorzystać ten potencjał, konieczne jest udoskonalenie stosowanych systemów uprawy winorośli”. W niedalekiej przyszłości dr Adam-Blondon planuje wykorzystać zdobyte umiejętności i wiedzę oraz opracowane dzięki projektowi narzędzia, aby stawić czoła problemowi chorób lasów uznawanemu przez plantatorów winorośli za bardzo ważną kwestię, na co wskazały wyniki ankiety przeprowadzonej w ramach projektu INNOVINE.
Słowa kluczowe
INNOVINE, odmiany, produkcja wina, różnorodność genetyczna, zmiany klimatu, geny odporności, winogrodnictwo, skład winogron, winnica, fenotypowanie
