Wpływ otyłości matek na zdrowie potomstwa
Otyłość stała się głównym problemem zdrowotnym w UE. Ponad 30% kobiet w wieku reprodukcyjnym cierpi na nadwagę, a 20% na otyłość. Potomstwo otyłych matek jest narażone na zaburzenia poziomu insuliny w związku z insulinoopornością matek. Dodatkowe dowody pokazują, że łożysko otyłych matek wydziela większe ilość molekuł prozapalnych. W połączeniu z patologicznym narażeniem na glikokortykoidy, potomstwo może charakteryzować się większa masą urodzeniową i cierpieć na podwyższone ciśnienie tętnicze. Uczestnicy finansowanego przez UE projektu DORIAN (Developmental origins of healthy and unhealthy ageing: The role of maternal obesity) pogłębili wiedzę o podstawowych, wczesnych mechanizmach rozwojowych, które wpływają na zdrowie w ciągu całego życia. Analizy epidemiologiczne istniejących kohort urodzeniowych jak dotąd wskazywały na związek między wskaźnikiem masy ciała (BMI) u matki i u potomstwa, jak również ryzykiem cukrzycy. Co interesujące związek ten występował częściej u dzieci płci żeńskiej niż męskiej. Z drugiej strony dzieci płci męskiej o niskiej masie urodzeniowej, których matki były otyłe, wykazywały wyższe ryzyko rozwoju choroby sercowo-naczyniowej. Wyniki sugerują, że otyłość matek wywiera szkodliwy wpływ zarówno na samą matkę jak i dziecko, pod względem zachowania, metabolizmu oraz profilu neuroendokrynnego w wieku dorosłym i podeszłym. Badacze obserwowali również oddziaływania środowiska genetycznego obejmujące metylację DNA oraz jego starzenie. Odkryto, że wiele genów ulega odmiennej metylacji u noworodków matek otyłych w porównaniu z noworodkami matek szczupłych. Co więcej wyższe BMI matki przy jednoczesnym nadmiernym nabraniu masy podczas ciąży skutkowało krótszymi telomerami u potomstwa, co zaobserwowano zarówno przy urodzeniu jak i u osób dorosłych. Kolejnym skutkiem ubocznym otyłości ciążowej w modelach nieklinicznych była aktywacja odpowiedzi stresu glikokortykoidowego, zmniejszająca odpowiedź immunologiczną u dorosłego potomstwa. Naukowcy z projektu DORIAN zidentyfikowali jeden cel terapeutyczny, pozwalający uniknąć tej odpowiedzi stresowej — gen odpowiedzi glikokortykoidowej FKBP51. Badacze z projektu DORIAN podkreślają korzyści płynące z ćwiczeń fizycznych u dorosłego potomstwa otyłych matek, jako że ma ono niższe predyspozycje do uczestnictwa w aktywności fizycznej. Artykuły prasowe pozwoliły spopularyzować wyniki projektu wśród odbiorców końcowych. Dzięki zainteresowaniu mediów wyniki projektu DORIAN będą mogły zwiększyć świadomość władz odpowiedzialnych za służbę zdrowia i opinii publicznej.
Słowa kluczowe
Otyłość matek, zdrowie potomstwa, wskaźnik masy ciała, cukrzyca, cel terapeutyczny
