Predyspozycje genetyczne do tocznia
Toczeń jest tajemniczą chorobą i często jest nieprawidłowo rozpoznawany jako inna patologia. Podobnie jak w przypadku większości chorób autoimmunologicznych dokładna etiologia jest nieznana a leczenie polega głównie na podawaniu leków przeciwzapalnych i immunosupresyjnych. Coraz więcej danych wskazuje, że na rozwój tocznia ma wpływ komponenta genetyczna. Wśród zidentyfikowanych genów wrażliwości najsilniejszą korelację stwierdzono w locus głównego układu zgodności tkankowej (MHC). Jest to zestaw genów kodujących cząsteczki powierzchniowe, uczestniczące w interakcjach z komórkami immunologicznymi. Z racji niewielkiej skali, na jaką prowadzone były wcześniejsze badania, finansowany przez UE projekt "Genetics of systemic lupus erythematosus in northern and southern European populations" (GENETICS OF SLE) postawił sobie za cel zwiększenie liczby przebadanych pacjentów i przeprowadzenie badań asocjacyjnych całego genomu na szeroką skalę w północnej i południowej Europie. Naukowcy przeprowadzili najszerzej zakrojone badanie tego typu dotyczące tocznia, analizując ponad 4000 próbek od pacjentów i 8000 próbek kontrolnych. Przeprowadzili ponadto meta-analizę wcześniejszych badań europejskich, dodając do badanej puli łącznie 1698 pacjentów i 4650 danych kontrolnych. Zidentyfikowano ogółem 52 loci o możliwej roli w rozwoju tocznia, z których 15 loci było nowe. Te wyniki potwierdzono później w niezależnym badaniu genetycznym obejmującym 1630 chorych i ponad 9000 zdrowych ochotników. Prace badawcze koncentrowały się zwłaszcza na polimorfizmie genetycznym receptorów Fc-gamma, odpowiedzialnych za wiązanie antygenów i fagocytozę. Wykazano, że zmienność liczby kopii genu FCGR3B, wcześniej wiązana z chorobą, wpływa ujemnie na ekspresję receptora Fc-gamma na powierzchni wszystkich typów komórek i dodatnio na ekspresję innego receptora z tej rodziny, FCGR2B. Receptor FCGR2B jest wiązany z obniżonym klirensem kompleksów immunologicznych, co może prowadzić do patologicznych stanów zapalnych i tym samym zwiększać ryzyko tocznia. Podsumowując, projekt GENETICS OF SLE ukazuje, że badania asocjacyjne całego genomu prowadzone na szeroką skalę umożliwiają szybkie wykrywanie czynników genetycznych i pełen opis struktury genetycznej, leżącej u podłoża określonej choroby. Ta wiedza może stanowić pierwszy etap do zrozumienia, jaki wpływ mają różne warianty genetyczne na patologię chorób. Z perspektywy klinicznej wynik badania może znaleźć zastosowanie w opracowywaniu testów genetycznych i doradztwie genetycznym.
