Złe wieści: szkód spowodowanych przez niedobory folianów nie da się cofnąć
Kwas foliowy jest witaminą o zasadniczym znaczeniu dla zdrowia człowieka. Nasz organizm nie umie jej magazynować, dlatego musimy czerpać ją z żywności bogatej w foliany lub z suplementów kwasu foliowego (wytworzonych przez człowieka). Niełatwo jest dzisiaj znaleźć kobietę w ciąży, która nie jest świadoma znaczenia folianów w zapobieganiu wadom wrodzonym. Natomiast nie wszyscy wiedzą, że ta witamina (znana także jako witamina B9) może również chronić przed anemią, niepłodnością, wieloma nowotworami, zaburzeniami psychicznymi i otępieniem związanym z wiekiem. Jednak dla naukowców nadal nie jest jasne, dlaczego niedobór folianów może prowadzić do tak wielu chorób. Ostatnie badanie opublikowane w czasopiśmie „Proceedings of the National Academy of Sciences” przybliżyło nieco to zagadnienie. Wyniki badań przeprowadzonych w ramach projektu CHROMAVISION, współfinansowanego przez UE, pokazują, że niedobór folianów może powodować problemy związane z podziałem komórek i replikacją DNA. Według autorów badania, nieprawidłowości chromosomalne powstałe w wyniku tego niedoboru są w rzeczywistości znacznie bardziej szkodliwe, niż wcześniej sądzili naukowcy. „Problem niedoboru folianów polega na tym, że uniemożliwia utrzymanie chromosomów we właściwym stanie. Uszkodzenia chromosomu lub jego części nie da się naprawić. Innymi słowy, nie można odwrócić skutków nieprawidłowego podziału komórek poprzez spożywanie dużej ilości kwasu foliowego. Takie uszkodzenie jest nieodwracalne”, mówi Ying Liu, autor badania i profesor nadzwyczajny z Wydziału Medycyny Komórkowej i Molekularnej Centrum Stabilności Chromosomów na Uniwersytecie w Kopenhadze, w artykule na temat projektu opublikowanym na stronie internetowej Futurity. Analizie poddano locus genu, znany pod nazwą FRAXA, zawierający rozbudowaną, powtarzalną sekwencję chemiczną cytozyna-guanina-guanina (CGG). Wykazano, że niedobór folianów wyzwala wadliwą segregację chromosomów w tym miejscu. Okazało się też, że długotrwały niedobór folianów powoduje niestabilność całego chromosomu X. „W badaniu wykazujemy, że niedobór kwasu foliowego prowadzi do częstszych i bardziej szkodliwych zaburzeń chromosomalnych, niż wcześniej sądzono. To sprawia, że komórki potomne dziedziczą nieprawidłową ilość DNA po podziale komórek lub, w niektórych przypadkach, nawet tracą cały chromosom. To może tłumaczyć, dlaczego niedobór kwasu foliowego jest związany z chorobami takimi jak niepłodność, zaburzenia zdrowia psychicznego i nowotwory”, wyjaśnia Liu. W ludzkim genomie znajduje się kilka miejsc, w których sekwencja CGG powtarza się wielokrotnie. Według autorów, niezbędne są dalsze badania skupiające się na tych miejscach, aby sprawdzić, czy niedobór kwasu foliowego może powodować w nich niestabilność chromosomów, która z kolei może skutkować pojawieniem się chorób. Projekt CHROMAVISION (Super-resolution visualisation and manipulation of metaphase chromosomes) zakończy się w maju 2019 roku. Projekt przyczynia się do lepszego obrazowania i zrozumienia mechanizmów chromosomalnych, co pomaga naukowcom w poznawaniu przyczyn chorób i poszukiwaniu nowych leków. Więcej informacji: strona projektu CHROMAVISION
Kraje
Niderlandy