Nowo narodzone gwiazdy oczyszczają wszechświat absorbując pył kosmiczny
Naukowcy z Uniwersytetu w Cardiff, Zjednoczone Królestwo, finansowani częściowo przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych (ERBN) w ramach projektu COSMICDUST, posłużyli się teleskopem kosmicznym Herschela, aby zajrzeć 12 miliardów lat wstecz i obserwować tworzenie się galaktyk na bardzo wczesnym etapie, porównując je następnie do galaktyk, które powstały całkiem niedawno. Wyniki pokazały, że w przeszłości gwiazdy tworzyły się wewnątrz galaktyk znacznie szybciej niż obecnie, a tak szybkie narodziny gwiazd zużywają więcej pyłu kosmicznego, który jest rozproszony po całym wszechświecie. Pył kosmiczny składa się z maleńkich cząstek stałych, które występują w przestrzeni kosmicznej między gwiazdami i wraz z gazem są surowcem, z którego powstają nowe gwiazdy i galaktyki. Prowadzone badania dowiodły, że zaledwie miliard lat temu, co stanowi ułamek wieku wszechświata, galaktyki tworzyły gwiazdy szybciej i zawierały więcej pyłu kosmicznego niż obecnie. Ten kobierzec materiału ma kluczowe znaczenie dla powstawania gwiazd i galaktyk, ale pełni także rolę gąbki pochłaniającej niemal połowę światła emitowanego przez obiekty gwiazdowe, co uniemożliwia ich obserwację za pomocą standardowych teleskopów optycznych. Wyniesiony w 2009 r., teleskop kosmiczny Herschela służy astronomom za doskonałe narzędzie do sondowania ukrytego wszechświata. Wyposażony w całą gamę czułych instrumentów, luster i filtrów, teleskop umożliwił wykrycie pyłu za pomocą emitowanej przez siebie podczerwieni dalekiej, ujawniając istnienie gwiazd i galaktyk spowitych pyłem. Profesor Haley Gomez, współkierująca projektem, zaprezentowała osiągnięcia zespołu 29 czerwca, w czasie British National Astronomy Meeting w Nottingham, Zjednoczone Królestwo. Zespół badawczy opublikował właśnie obszerny katalog źródeł promieniowania w dalekiej podczerwieni w tym „ukrytym wszechświecie”. Przeprowadzony przez zespół przegląd nieba, nazwany Herschel ATLAS (Herschel Astrophysical Terahertz Large Area Survey) ujawnił szczegóły ponad pół miliona galaktyk, z których wiele nie zmieniło się od ponad 12 miliardów lat, czyli krótko po Wielkim Wybuchu. Wybiegając w przyszłość zespół ma nadzieję, że ten obszerny katalog stanie się ważnym narzędziem w rękach astronomów, którzy pragną poznać szczegółową historię galaktyk i szerszego kosmosu. W artykule, który ukazał się w czasopiśmie »Monthly Notices of the Royal Astronomical Society«, dr Elisabetta Valiante, naczelna współautorka, stwierdziła: „Fascynującym aspektem naszego przeglądu jest fakt, że obejmuje on niemal całą historię kosmosu, od systemów gwałtownego powstawania gwiazd pełnych gazu i pyłu we wczesnym wszechświecie, które zasadniczo są galaktykami w procesie tworzenia, po znacznie bardziej stłumione systemy, jakie obserwujemy wokół siebie obecnie”. Dr Loretta Dunne, kolejna wybitna członkini zespołu badawczego, zauważyła również, że: „Przed Herschelem wiedzieliśmy jedynie o kilkuset tak zapylonych źródłach w odległym wszechświecie i byliśmy je w stanie faktycznie „zobaczyć” tylko w postaci czarno-białej. Herschel, wyposażony w pięć filtrów, zapewnił nam odpowiednik technikoloru, a kolor galaktyk informuje nas o jej odległości i temperaturze. Mamy teraz pół miliona galaktyk, które mogą nam posłużyć do mapowania powstawania ukrytych gwiazd we wszechświecie”. Projekt COSMICDUST, który otrzymał około 1 800 000 EUR dofinansowania ze środków UE, będzie realizowany do sierpnia 2020 r. Więcej informacji: strona projektu w serwisie CORDIS
Kraje
Zjednoczone Królestwo
