Naukowcy poszukują życia na gwiazdach
Założenie istnienia życia pozaziemskiego oznacza, że muszą istnieć planety nadające się do zasiedlenia – takie jak Ziemia – poza naszym Układem Słonecznym. O szczególnym charakterze naszej planety przesądza fakt, że jest ona wyposażona w solidną skorupę i oddalona od Słońca na tyle, żeby mogła na niej występować woda w stanie ciekłym. Jak dotąd odkryto jedynie kilka planet, które spełniają kryteria nadawania się do zasiedlania. W ramach pionierskich strategii kalibracji na potrzeby wykrywania najmniejszych zmian w falach świetlnych wysyłanych przez gwiazdy, finansowany ze środków UE projekt WAVELENGTH STANDARDS ma pomóc astronomom znaleźć nowe planety „nadające się do zasiedlenia” i być może pewnego dnia odpowiedzieć na pytanie, czy naprawdę jesteśmy sami we wszechświecie. Funkcjonowanie gwiazd Partnerzy pięcioletniego projektu, nad którym prace mają się zakończyć wraz z 2016 r., już odnotowali na swoim koncie kilka osiągnięć. „Wzięliśmy udział w kilku międzynarodowych, długofalowych projektach, korzystając z opracowanych i zbudowanych przez nas instrumentów” – wyjaśnia koordynator projektu, profesor Ansgar Reiners z Georg-August-Universität Göttingen, Niemcy. „Wspomniane przedsięwzięcia polegały na poszukiwaniu planet pozasłonecznych i życia we wszechświecie. Niektóre odkrycia istotnie wzbogaciły naszą wiedzę o tworzeniu się planet, tak jak w przypadku odkrytej planety, która orbituje Gwiazdę Kapetyna”. Projekt WAVELENGTH STANDARDS wniósł także ważny wkład w projekt CARMENES, w ramach którego powstały dwa spektrografy (instrumenty do pomiaru długości fal) o czułości sięgającej aż do podczerwieni, aby poszukiwać planet podobnych do Ziemi wokół gwiazd o niskiej masie. Zespół Reinersa był odpowiedzialny za kalibrację oraz redukcję i analizę danych. „Kolejnym sukcesem było powierzenie nam kalibracji w projekcie CRIRES+ przy Bardzo Dużym Teleskopie (VLT) Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO). Nasza grupa będzie także odpowiedzialna za jednostkę kalibrującą na potrzeby projektowanego wysokorozdzielczego spektrografu do flagowego projektu ESO – Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu Europejskiego (E-ELT) o średnicy 39 m”. Dzięki dofinansowaniu z budżetu unijnej Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERBN) Reiners był także w stanie przeprowadzić wysoce precyzyjne doświadczenia z wykorzystaniem teleskopów lokalnych w połączeniu z najnowocześniejszymi metodami kalibracji częstotliwości (nazywanymi optycznymi grzebieniami częstotliwości). „Jesteśmy w stanie zainstalować cały niezbędny sprzęt, jaki jest potrzebny do wysoce precyzyjnych pomiarów wewnętrznych” – dodaje Reiners. Na odpowiedniej fali Aby wykryć planety nadające się do zamieszkania poza Układem Słonecznym, potrzebne jest niezwykle czułe oprzyrządowanie. Trzeba zidentyfikować drobne zmiany periodyczne w świetle gwiazdy, które wskazują, że jest okrążana przez planetę. Tego typu badania wymagają ultraprecyzyjnych źródeł światła, które mogą posłużyć za punkty odniesienia, aby umożliwić pomiar długości fal światła. Jednak w przypadku „zimnych” gwiazd – to rodzaj gwiazd, które znajdują się najbliżej nas – wymagane kalibracje były jak dotąd po prostu niedostępne. „Mała planeta podobna do Ziemi jest wykrywalna jako zmiana w długości obserwowanej fali pochodzącej z gwiazdy. Inaczej mówiąc gwiazda tylko nieznacznie zmienia kolor” – wyjaśnia Reiners. „Właśnie dlatego potrzebujemy nowych standardów długości fal, które pozwolą nam stwierdzić, na jakiej konkretnej długości fal odbieramy światło gwiazdy w danym czasie i tutaj właśnie nasz projekt rokuje nadzieję na wniesienie istotnej zmiany. Nasza grupa jest jedną z niewielu na świecie, która jest w stanie zapewnić strategie kalibracji i obiekty na potrzeby kolejnej generacji spektrometrów do pomiaru prędkości radialnej”. Więcej informacji: witryna koordynatora projektu strona projektu w serwisie CORDIS
Kraje
Niemcy