Finansowane ze środków UE przełomowe prace nad komórkami macierzystymi nadzieją dla chorych na wątrobę
W opublikowanym niedawno w czasopiśmie »Stem Cell Reports« sprawozdaniu z badań, w które swój wkład wnieśli naukowcy pracujący nad finansowanym ze środków UE projektem DETECTIVE, czytamy o nowej, opłacalnej technice hodowli hepatocytów z komórek macierzystych dającej się zaadoptować do produkcji masowej. Proces polega na hodowli komórek macierzystych na materiałach syntetycznych bez potrzeby stosowania materiałów pochodzenia zwierzęcego. Umiejętność wytwarzania komórek macierzystych (posiadających zdolność do samoreplikacji i różnicowania się we wszystkie typy komórek w organizmie) w opłacalny, humanitarny i bezpieczny sposób mogłaby wspomóc naukowców w opracowywaniu nowych podejść terapeutycznych i pobudzić badania ukierunkowane na walkę z konkretnymi chorobami. Opracowanie realnych alternatyw wobec badań na zwierzętach było nadrzędnym celem projektu DETECTIVE. Wiele przedsiębiorstw, promujących swoje produkty na rynku, polega na ocenie bezpieczeństwa substancji toksycznych długotrwale oddziałujących na człowieka. Aktualne metody wymagają przeważnie udziału zwierząt, są czasochłonne, kosztowne i budzą wątpliwości etyczne. W ramach współpracy z partnerami innych projektów z unijnego klastra badań alternatywnych, pogłębiona została aktualna wiedza i zgromadzone dane o istniejących biomarkerach przewlekłego uszkodzenia narządów, takich jak marskość wątroby i na tej podstawie powstały modele toksyczności in vitro dla trzech narządów docelowych, a mianowicie wątroby, serca i nerek. Badania te odegrały kluczową rolę przy opracowywaniu nowej metody hodowli komórek macierzystych, zaprezentowanej w czasopiśmie »Stem Cell Reports«. Hepatocyty już były wykorzystywane z pewnym powodzeniem w leczeniu uszkodzeń wątroby. Jednak warunki hodowli tych komórek nie nadają się do przystosowania do produkcji masowej, co oznacza, że na chwilę obecną, narządy dawcy są jedynym źródłem komórek. Hodowla hepatocytów z komórek macierzystych mogłaby zatem zapewnić nieograniczone zasoby na potrzeby leczenia chorych, dlatego właśnie prowadzone są tak intensywne prace badawcze. Proces przedstawiony w czasopiśmie »Stem Cell Reports« polega na hodowli syntetycznych wersji naturalnie występujących molekuł zwanych lamininami. Lamininy są częścią podpierającego rusztowania, które okala komórki i kształtuje złożoną strukturę tkanki. Zespół ustalił, że hodowla komórek macierzystych na lamininach skuteczniej niż wcześniejsze metody przekształca je w zorganizowane hepatocyty. Postępy w terapiach komórkowych, zwłaszcza te dotyczące wątroby, przynoszą obiecujące alternatywy wobec przeszczepu całego narządu. Przeszczepy komórek mają wiele zalet w porównaniu do przeszczepu narządu, między innymi zastosowanie jednego narządu u kilku chorych i zasadniczo mniej inwazyjna procedura. Naukowcy mają nadzieję, że przełom doprowadzi pewnego dnia do produkcji na dużą skalę wysokiej jakości hepatocytów do wykorzystania w leczeniu chorych. Kolejnym krokiem będzie ocena ich przydatności do zastosowania u ludzi na podstawie odpowiednich modeli przedklinicznych. Prace prowadzone w ramach projektu DETECTIVE – podobnie jak wszystkich finansowanych ze środków UE projektów z klastra badań alternatywnych – będą mieć ogromny potencjał na wykorzystanie w ramach badań medycznych oraz w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym. Pięcioletni projekt DETECTIVE ma zostać sfinalizowany wraz z końcem 2015 r. Więcej informacji: Witryna projektu DETECTIVE
Kraje
Niemcy