Wyznaczanie trendów w nauce: Cele zrównoważonego rozwoju a rola naukowców
W ubiegłym miesiącu światowi przywódcy spotkali się w Nowym Jorku, aby przyjąć cele zrównoważonego rozwoju – CZR ukierunkowane na wyeliminowanie biedy, ochronę planety i zapewnienie wszystkim dobrobytu do roku 2030. Mimo iż poprzednicy CZR – milenijne cele rozwoju (MCR) – pozwoliły poczynić znaczące postępy w radzeniu sobie z globalnymi wyzwaniami, nadal 836 milionów osób żyje w skrajnym ubóstwie, a globalne emisje dwutlenku węgla wzrosły od 1990 r. o niemal 50%. Realizacja CZR będzie stanowić ogromne wyzwanie, wymagające nieustannego i globalnego wysiłku przez 15 lat. Nie ma wątpliwości, że prócz ogromnych wysiłków podejmowanych przez rządy, sektor prywatny i społeczeństwo obywatelskie, kluczowe znaczenie będzie mieć zasadnicze wsparcie ze strony środowiska naukowego, jeżeli mamy osiągnąć 17 ambitnych celów i powiązanych z nimi 169 celów. Na przykład cel „położenie kresu epidemii AIDS, gruźlicy, malarii i zaniedbanym chorobom tropikalnym (NTD) oraz walka z zapaleniem wątroby, chorobami przenoszonymi przez wodę i innymi chorobami zakaźnymi” wymaga znaczących nakładów badawczych, zwłaszcza jeżeli chodzi o niektóre NTD. Ponadto osiągnięcie celów energetycznych związanych ze „znacznym zwiększeniem udziału energii odnawialnej w globalnym koszyku energetycznym” i „podwojeniem globalnego tempa podnoszenia efektywności energetycznej” wymagać będzie znacznych wysiłków badawczych i innowacyjnych. Jednak pojawiają się obawy, że cele są zbyt liczne i ogólnikowe, aby jakakolwiek społeczność, naukowa czy inna, mogła do nich dążyć. »Nature» nazywa CZR „oenzetowską ‘listą rzeczy do zrobienia’ w zakresie eliminowania ubóstwa bez niszczenia środowiska” i cytuje Stevena Radeleta, dyrektora Global Human Development Program na Uniwersytecie Georgetown, który zauważa: „Może okazać się tak jak w starym powiedzeniu, jeżeli wszystko jest priorytetem, to ostatecznie nic nim nie jest”. Tymczasem »Scientific American« stawia sprawę otwarcie: „Bądźmy szczerzy – cele zrównoważonego rozwoju (CZR) […] to bałagan. W obecnej formie cele ani nie porządkują, ani nie szeregują pod względem ważności globalnych wysiłków zmierzających do poprawy kondycji ludzkiej przy jednoczesnym chronieniu planety. W konsekwencji istnieje ryzyko, że staną się pustym hasłem, umacniającym myślenie 'wszystko po staremu' w globalnym rozwoju”. Niezależnie od ich ewentualnych wad, takie właśnie cele zostały przyjęte i basta. Jaka powinna być zatem reakcja środowiska naukowego? Mark Stafford Smith, naukowiec z australijskiej Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation w Canberze, w wypowiedzi dla magazynu »Science« zauważył: „Ludzie upchali tam wszystko, ale społeczność naukowa może skupić się na znacznie mniejszym zbiorze zintegrowanych celów. Jeżeli tego nie zrobimy, to będziemy obserwować, jak potencjalne konflikty przekształcają się w rzeczywiste”. To do środowiska naukowego należy wskazanie prostszych wskaźników i strategii, które sprzyjać będą postępom – zdaniem Stafforda Smitha. Zachęca także naukowców do poszukiwania sposobów zapobiegania konfliktom między celami: „Na przykład bez postępów w zakresie efektywności i zmiany w kierunku energii odnawialnej, poszerzenie dostępu do nowoczesnych źródeł energii (cel 7) będzie kolidować z celem utrzymania pod kontrolą globalnego ocieplenia (cel 13)”. Wkład społeczności naukowej również będzie niezbędny do monitorowania postępów i utrzymywania ich na dobrej drodze. »Nature« wskazuje przede wszystkim na projekt pt. „Świat w roku 2050”, w ramach którego naukowcy wykorzystują modele komputerowe do analizowania społeczno-gospodarczych następstw zmiany klimatu. Zespół tego projektu przeprowadza właśnie analizę z zamiarem wskazania scenariuszy polityki, które mogą zapewnić osiągnięcie celów w ciągu kilku najbliższych dekad. Więcej informacji: Witryna ONZ poświęcona zrównoważonemu rozwojowi
Kraje
Austria, Belgia, Bułgaria, Cypr, Czechy, Niemcy, Dania, Estonia, Grecja, Hiszpania, Finlandia, Francja, Chorwacja, Węgry, Irlandia, Włochy, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niderlandy, Polska, Portugalia, Rumunia, Szwecja, Słowenia, Słowacja, Zjednoczone Królestwo
