Rola cząsteczek wirusopodobnych w opracowywaniu szczepionek
Uczestnicy finansowanego ze środków UE projektu VLPSIRNA "Virus-like particles: The next step in gene therapy") przeprowadzili badania nad cząsteczkami wirusopodobnymi w celu uzyskania antygenów węglowodanowych w charakterze immunogenów. Węglowodany, zwane również glikanami, występują w sposób wysoce powtarzalny na powierzchni różnego rodzaju patogenów i komórek złośliwych. Wykorzystanie ich w charakterze kandydatów na szczepionki jest utrudnione ze względu na ich niską immunogenność oraz niewielkie powinowactwo przeciwciał antywęglowodanowych. W celu przezwyciężenia tych ograniczeń naukowcy biorący udział w projekcie VLPSIRNA zaproponowali zwiększenie immunogenności glikanów poprzez podanie ich za pomocą cząsteczek wirusopodobnych, które są z natury immunogenne. Biorąc pod uwagę możliwość dokonywania chemicznych i genetycznych manipulacji na powierzchni cząsteczek wirusopodobnych, stanowią one jedyną w swoim rodzaju, solidną platformę do optymalizacji podawania antygenów. Platforma w postaci bakteriofagu Q beta została wykorzystana do opracowania skutecznej szczepionki przeciw takiemu patogenowi, jak Streptococcus pneumoniae (pneumococcus). Mówiąc ściślej, powierzchnia wirusa została sfunkcjonalizowana za pomocą cukrowych serotypów bakterii pneumococcus, a ich immunogenność poddano ocenie na myszach. Uzyskana odpowiedź immunologiczna była znaczącą wyższa niż w przypadku którejkolwiek z testowanych wcześniej metod, wskazując na skuteczność cząsteczek wirusopodobnych w charakterze szczepionek polisacharydowych. Poprzez wykorzystanie związanych z guzami antygenów, takich jak antygen Tn, zastosowanie podejścia opartego na cząsteczkach wirusopodobnych rozszerzono na projektowanie szczepionek przeciwnowotworowych. Naukowcy dołączyli ten antygen do wirusa mozaiki fasolnika chińskiego (CPMV), wirusa roślinnego, a następnie przebadali immunogenność tak opracowanych szczepionek na myszach. Podsumowując, wyniki projektu VLPSIRNA przemawiają za stosowaniem cząsteczek wirusopodobnych jako nośników immunogenów w szczepionkach, głównie w celu zwiększenia skuteczności antygenów o niewielkiej immunogenności zawierających polisacharydy. Oczekuje się, że potencjał uzyskanej platformy w zakresie opracowania szczepionek przeciwnowotworowych może znaleźć natychmiastowe zastosowania kliniczne, na przykład w profilaktyce przeciwnowotworowej oraz zapobieganiu innym schorzeniom.
