Sekrety syntezy enancjoselektywnej
Enancjomery są w naturze powszechne, a wśród organizmów żywych występuje wysoki stopień chiralności chemicznej (nienakładalne odbicie lustrzane, takie jak prawa i lewa dłoń). Enancjomery często mają różne właściwości chemiczne, fizyczne i biologiczne. Podczas produkcji farmaceutycznej cecha ta jest niezwykle istotna — w szczególności, gdy jeden z enancjomerów może być toksyczny. Trzyletni projekt, ALKENESTOAMINOACIDS, miał za zadanie opracować skuteczne metody produkcji związków enancjoselektywnych. Prace skupiały się na użyciu chiralnych przeciwjonów, aby umożliwić wysoko enancjoselektywną, elektrofilową fluoryzację alkenów. Wprowadzanie fluoru do małych molekuł organicznych jest ważnym zadaniem, ponieważ fluor często nadaje związkom farmaceutycznym ich właściwości biologiczne. Co więcej, izotop fluoru jest używany do radioznakowania w obrazowaniu medycznym. Naukowcy opracowali wysoko asymetryczną metodę fluoryzacji enamidów będących pochodnymi ketonów i aldehydów. Oba rodzaje związków są używane jako wszechstronne alfa-fluoroiminowe prekursory medycznie ważnych beta-fluoroamin. Następnie osiągnięto wysoko enancjoselektywną dearomatyzację fluoryzacyjną prostych fenoli. Ten bardzo wymagający typ bezpośredniej dearomatyzacji jest obiecujący w syntezie fluoryzowanych analogów związków naturalnych. Odkryto, że fenole mające sprzężone, bogate w elektrony wiązania podwójne ulegają fluoryzacji z wytworzeniem fluorków allilowych z wysoką enancjoselektywnością. Metoda stworzona w niniejszym projekcie umożliwiła również asymetryczną alfa-fluoryzację prostych ketonów. Taka synteza jest możliwa przy użyciu dwóch zgodnych, chiralnych cyklów katalitycznych (katalitycznego cyklu enaminowego oraz katalitycznego, chiralnego cyklu anionowego przeniesienia międzyfazowego). Projekt zaowocował patentem obejmującym chiralną katalizę anionowego przeniesienia międzyfazowego, jako ogólną metodę asymetrycznej fluoryzacji. Zostało przygotowanych siedem publikacji naukowych, opisujących różne zastosowania preparatywne opracowanej metody. Nowa i szybko rozwijająca się dziedzina katalizy asymetrycznej z użyciem chiralnych anionów z pewnością wywrze wpływ na liczne aspekty farmakologii.
Słowa kluczowe
Synteza enancjoselektywna, enancjomery, alkeny, kataliza, chiralny anion
