Badania nad atmosferą i klimatem prowadzone z samolotów pasażerskich
Zmiana klimatu i jakość powietrza to część grupy potencjalnie destrukcyjnych problemów środowiskowych, a wszelkie działania prowadzące do ich zrozumienia i złagodzenia rozpoczynają się od uzyskania wiarygodnych danych naukowych. Najbardziej odpowiednia metoda obejmuje bezpośrednie próbkowanie składu chemicznego atmosfery przy użyciu zaawansowanych czujników montowanych na samolotach cywilnych. IAGOS to globalny system obserwacji, który to umożliwia. Celem finansowanego przez UE projektu "In-service aircraft for a global observing system - European research infrastructure" (IAGOS-ERI) było stworzenie infrastruktury badawczej IAGOS RI. System miał składać się z autonomicznych instrumentów instalowanych na pokładzie 10 do 20 długodystansowych samolotów pasażerskich, które miały dostarczać ważnych rutynowych obserwacji in situ dotyczących gazów cieplarnianych lub innych związków chemicznych, niemożliwych do uzyskania w inny sposób. Celem fazy przygotowawczej było stworzenie struktury technicznej, prawnej i organizacyjnej, a także uzyskanie finansowania na budowę proponowanej infrastruktury RI. Ponadto celem projektu IAGOS-ERI było koordynowanie działań ze społecznością naukową i użytkownikami, a także połączenie nowej infrastruktury z innymi, już istniejącymi systemami. Projekt, w którym udział wzięło 16 członków, zakończył się w sierpniu 2014 r., po pięciu latach realizacji. Udało się stworzyć strukturę regulacyjną, a także statuty określające implementację IAGOS RI jako stowarzyszenia międzynarodowego podlegającego prawu belgijskiemu. Zdefiniowano niezbędne zasoby do konstrukcji i funkcjonowania RI, przy czym organizacje partnerskie i agencje finansujące zobowiązały się do ich sfinansowania. Zespół, wraz z użytkownikami naukowymi, skoordynował dane, jakie powinny być dostarczane przez RI, a także stworzył bazę, która zawiera dane z poprzednich projektów. Na podobnej zasadzie, zdefiniowano strukturę na rzecz dołączania danych RI do serwisów pogodowych systemu telekomunikacji globalnej. Poprawiono podstawy certyfikacji oprzyrządowania lotniczego, a także przedłużono zgodę na jego instalację na pokładzie samolotu Airbus A330. W projekcie opracowano podstawy prawne w zakresie współpracy z liniami lotniczymi i struktury operacyjne dotyczące konserwacji oprzyrządowania w ramach prawnych lotnictwa cywilnego. Zespół dokonał poprawek technicznych związanych z wykorzystaniem oprzyrządowania i zaprojektował nowatorskie instrumenty do zastosowania w przyszłości. Dzięki projektowi IAGOS-ERI na pokładzie samolotu zainstalowano ważny system oprzyrządowania, który dostarczy niezbędnych danych do modeli atmosferycznych i zmiany klimatu. Ponadto, rozwiązano wszelkie niezbędne kwestie regulacyjne i prawne, umożliwiając bezproblemowe działanie infrastruktury badawczej.
Słowa kluczowe
Czujnik atmosferyczny, zmiana klimatu, infrastruktura badawcza, czujniki, samolot pasażerski, dane atmosferyczne
