Biomarkery zdrowej żywności
W wielu supermarketach i sklepach ze zdrową żywnością półki uginają się pod produktami spożywczymi i suplementami, oznaczonymi jako przynoszące rozliczne korzyści dla zdrowia. Jako że nowe przypisy UE wymagają dowodów naukowych na prozdrowotny wpływ składników produktu żywnościowego przed umieszczeniem na nim takiego oznaczenia, podczas projektu BIOCLAIMS (Biomarkers of robustness of metabolic homeostasis for nutrigenomics-derived health claims made on food) opracowano wskaźniki do oceny oświadczeń zdrowotnych producentów żywności. Wskaźniki te nazywane są biomarkerami i pozwalają określić punkt wyjścia, jakim jest prawidłowy, fizjologiczny stan organizmu, oraz mierzyć odchylenia od niego. Zmiany te, np. w metabolizmie, mogą wynikać z choroby, diety, szczepienia lub prozdrowotnych właściwości żywności i suplementów. Podczas projektu BIOCLAIMS, w badaniach na zwierzętach i ludziach, zidentyfikowano i potwierdzono użyteczność wielu biomarkerów kojarzonych z otyłością i kilkoma innymi zaburzeniami metabolicznymi. Przyjmując podejście nazywane nutrigenomiką, badacze analizowali oddziaływania między składnikami pokarmowymi a genami badanych. Wykryli na przykład potencjalne biomarkery w komórkach krwi, dzięki którym można będzie przewidywać ryzyko cukrzycy lub innych chorób na późniejszych etapach życia. Badacze odkryli też, że niektóre tłuszcze i lipidy w krwiobiegu stanowią biomarkery podwyższonego cholesterolu. Ponadto można wykorzystać profil aminokwasów do identyfikacji swoistych dla płci zaburzeń metabolicznych, które prowadzą do otyłości. Można też wykrywać zaburzenia wątroby, mięśni i nerek na podstawie obecności biomarkerów uszkodzonych białek w moczu. Te biomarkery umożliwią nie tylko badania przesiewowe w kierunku różnych chorób, lecz również określanie wpływu składników pokarmowych na osoby zdrowe i chore. Badacze potwierdzili już, że leptyna, hormon hamujący łaknienie, podawana młodym myszkom zapobiega rozwojowi związanych z otyłością chorób przewlekłych w późniejszym życiu. Stosowanie biomarkerów do identyfikacji osób z ryzykiem otyłości umożliwi wczesną interwencję, np. podawanie leptyny niemowlętom, w tym dzieciom karmionym piersią. Biomarkery opracowane w projekcie BIOCLAIMS pozwolą prawodawcom monitorować oświadczenia zdrowotne producentów żywności oraz poprawić zdrowie ludzi poprzez wczesne wykrywanie potencjalnych problemów.
Słowa kluczowe
Biomarkery, zdrowa żywność, oświadczenia zdrowotne, nutrigenomika, otyłość, zaburzenia metaboliczne