Substancje zanieczyszczające w pomieszczeniach i ich wpływ na zdrowie
Wilgoć i pleśń to zanieczyszczające substancje biologiczne, które szkodzą zdrowiu, powodując różne zaburzenia m. in. oddechowe, np. astmę i alergie. Jednak dokładna rola i mechanizmy odpowiadające za patofizjologię tych polutantów nie są do końca rozumiane, głównie ze względu na brak danych dotyczących narażenia na ich działanie. Zgłaszany niekorzystny wpływ na zdrowie może być wywołany przez drobnoustroje, inne czynniki biologiczne, takie jak alergeny, lotne związki organiczne (VOC), ftalany i pyłki kurzu. Czynniki chemiczne będące rezultatem czynności konserwacyjnych lub sprzątania również mogą negatywnie wpływać na zdrowie człowieka. Reakcją na te czynniki może być alergia, podrażnienie lub mechanizmy toksyczne czy zapalne. Aby wyjaśnić wpływ narażenia na działanie zanieczyszczeń w pomieszczeniach na dzieci i osoby dorosłe w szkołach i budynkach mieszkalnych, finansowany ze środków UE zespół HITEA zgromadził naukowców z siedmiu europejskich krajów. Zespół projektu skupił się na szkodliwym działaniu wilgoci i narażeniu na obecność drobnoustrojów, a także zgłębił potencjalne działanie ochronne kontaktu z drobnoustrojami we wczesnym dzieciństwie, uwzględniając rolę alergenów, wentylacji i narażenia na pyłki kurzu. Badania w szkołach przeprowadzono w trzech krajach, które reprezentują różne regiony klimatyczne (w Hiszpanii, Holandii i Finlandii). W badaniu oceniono wydolność oddechową uczniów i nauczycieli w związku z narażeniem na środowisko panujące pomieszczeniach szkolnych. Wraz z badaniami immunotoksykologicznymi przeprowadzono analizy laboratoryjne komponentów drobnoustrojowych i toksyn. Problem wilgoci okazał się dość powszechny, dotykając 20% do 41% budynków szkolnych. Wyniki pokazały, że wilgoć jest związana z podwyższonym narażeniem na niektóre drobnoustroje i ich częściowo toksyczne metabolity, jednak efekty w dużym stopniu zależą od kraju lub regionu klimatycznego. Wilgoć w pomieszczeniach szkolnych skojarzono także z objawami w górnych drogach oddechowych u uczniów i nauczycieli, jednak ustalono, że nie wpływa ona na pracę płuc uczniów, jak wskazywały pomiary funkcji oddechowych. Przeprowadzono także inne badanie, w którym oceniono narażenie na drobnoustroje w pomieszczeniach mieszkalnych w Europie oraz wpływ tego narażenia na zdrowie dzieci i dorosłych. Analizie poddano ponad 3 tys. próbek pyłków kurzu pod kątem różnych czynników drobnoustrojowych. Wstępne badania wskazują na to, że w europejskich domach występuje wiele odmian drobnoustrojów, a poziom narażenia zależy od różnych czynników w poszczególnych krajach, np. charakterystyki budynków mieszkalnych, warunków klimatycznych, obecności zwierząt domowych, wilgoci, jak i liczby mieszkańców. Dogłębne analizy potencjalnego wpływu na zdrowie obecności drobnoustrojów w domach i szkołach wciąż trwają. Wyniki projektu HITEA powinny skłonić władze krajowe i europejskie do podjęcia odpowiednich kroków na rzecz poprawy bezpieczeństwa i zdrowia. Kontrolowanie poziomu zanieczyszczeń biologicznych i chemicznych w pomieszczeniach poprzez poprawę warunków w budynkach powinno stać się priorytetem, który pozwoli zapobiec problemom zdrowotnym.
