Bezpieczna akwakultura w zagrodach morskich
Konsekwencje ucieczek ryb to między innymi niepożądany wpływ genetyczny na populacje naturalne w wyniku krzyżowania się oraz wpływ środowiskowy w postaci żerowania na innych rybach, zwiększonej konkurencji o pokarm i przenoszenia chorób na ryby dzikie. Zapobieganie temu zjawisku wymaga usprawnień technicznych, które pozwolą zrekompensować zagrożenie niepowodzeniami w technologii akwakultury ryb. W ramach projektu PREVENT ESCAPE ("Assessing the causes and developing measures to prevent the escape of fish from sea-cage aquaculture") zintegrowano badania biologiczne i technologiczne w celu sformułowania lepszych rekomendacji i wytycznych dotyczących takich technologii i strategii operacyjnych w akwakulturze, które pozwoliłyby zmniejszyć liczbę przypadków ucieczki. W skali akwakultury europejskiej ucieczki z zagród morskich są powszechne, a ich koszty dla branży szacuje się na około 47,5 mln euro rocznie. Szczegółowa analiza wykazała ponad 250 przypadków ucieczek w sześciu krajach, z czego większość była spowodowana uszkodzeniami zagród podczas sztormów lub rozerwaniem sieci. Czerpiąc inspirację z pomyślnego wprowadzenia w 2006 r. norweskiej normy technicznej (NS 9415) dotyczącej konstrukcji, wymiarów i eksploatacji hodowli z zagrodami morskimi, projekt PREVENT ESCAPE rekomendował decydentom wprowadzenie normy technicznej dla urządzeń akwakultury w zagrodach morskich. Zwrócono uwagę, że normie powinien towarzyszyć niezależny mechanizm jego egzekwowania. Uczestnicy projektu przetestowali szereg technik rozróżniania zbiegłych ryb w populacjach dzikich, ustalając ostatecznie, że wybór stosownych wskaźników zależy od tego, kto w danym przypadku dokonuje oceny. Na przykład hodowcy i konsumenci mogą dokonywać szybkiej oceny na podstawie wyglądu zewnętrznego i morfometrii, natomiast w gospodarstwach rybnych i badaniach środowiskowych należy korzystać z analizy pierwiastków śladowych w łuskach oraz profilów kwasów tłuszczowych. W ramach działań informacyjnych zaprezentowano wyniki projektu w publicznie dostępnej witrynie internetowej, zorganizowano warsztaty kierowane do sektora akwakultury ryb i regulujących go instytucji rządowych, nawiązano bezpośredni kontakt między badaczami a uczestnikami projektu reprezentującymi branżę oraz przeprowadzono prezentacje na konferencjach dla szerszej społeczności naukowej. Szeroki zakres badań i działań projektu PREVENT ESCAPE pozwolił zdobyć nową wiedzę na temat funkcjonowania hodowli oraz opracować wytyczne operacyjne w zakresie zapobiegania ucieczkom ryb i używania technologii pozwalających skutecznie chwytać zbiegłe ryby. Osiągnięcia w tych dziedzinach pomogą w złagodzeniu wpływu ucieczek ryb i ograniczeniu strat finansowych w tym ważnym sektorze gospodarki UE.
