Zwiększanie czystości europejskiego drobiu
Projekt CAMCON (Campylobacter control - novel approaches in primary poultry production) stanowi konsorcjum 10 instytucji z siedmiu krajów europejskich. Partnerzy przyjrzeli się czynnikom ryzyka rozprzestrzenia się bakterii i tworzenia przez nie kolonii, a następnie opracowali skuteczne metody zapobiegania takim skażeniom drobiu i ich usuwania. Konsorcjum CAMCON dokonało szeregu istotnych ustaleń. Przeprowadzono badania na fermach brojlerów w całej Europie, poddając ponad 100 stad kurczaków testom na skażenie. Niestety, ponad 50% próbek miało dodatni wynik testu na skażenie bakteriami Campylobacter i żadna z badanych ferm nie była całkowicie wolna od takich skażeń. Prace nad sekwencjonowaniem MLST próbek Campylobacter jejuni pobranych w Hiszpanii, Norwegii i Polsce umożliwiły ocenę rozprzestrzeniania się geograficznego podtypów bakteryjnych. Ciekawym wynikiem analiz MLST było stwierdzenie podobieństwa między typami bakterii Campylobacter występującymi u much i u brojlerów. Aby sprawdzić tę prawidłowość, zorganizowano na dwóch fermach badania pilotażowe mające na celu ocenę skuteczności moskitier. Stwierdzono konieczność połączenia moskitier z elementarnymi środkami bezpieczeństwa biologicznego. Partnerzy projektu badali też skuteczność interwencji wstępnej mającej zapobiegać skażeniu bakteriami Campylobacter poprzez wykorzystanie między innymi fagoterapii i szczepień. Poza szczepieniem zapłodnionych kurzych jaj in ovo nie znaleziono obiecujących metod zapobiegawczych. Do monitorowania stad brojlerów i wykrywania skażenia partnerzy projektu CAMCON zastosowali między innymi techniki próbkowania powietrza, profilowania wielkości cząsteczek i próbkowania z użyciem skarpet nakładanych na buty. Porównanie tych technik wykazało, że najbardziej opłacalną metodą wykrywania bakterii z rodzaju Campylobacter jest pobieranie próbek powietrza z użyciem filtrów i analizowanie ich metodą ilościowej reakcji łańcuchowej polimerazy (qPCR). W ramach projektu CAMCON sformułowano też zalecenia dotyczące hodowania kurczaków wolnych od bakterii Campylobacter. Przygotowane materiały to między innymi ilustrowane foldery na temat bezpieczeństwa biologicznego, prezentacje i plakaty. Opracowano też listę kontrolną kluczowych procedur bezpieczeństwa biologicznego oraz internetowe programy edukacyjne. Ilość danych zebranych podczas projektu CAMCON jest wystarczająca do opracowania programu certyfikacji ograniczania ryzyka skażeniem bakteriami Campylobacter, przeznaczonego dla hodowców brojlerów i sprzedawców drobiu. Wyniki projektu upowszechniano poprzez publikacje naukowe, sesje plakatowe i prezentacje na spotkaniach naukowych, przekazując je też przedstawicielom branży drobiarskiej na poziomie krajowym i międzynarodowym. W razie pomyślnego zmniejszenia liczby infekcji ludzkich powodowanych przez bakterie Campylobacter w mięsie kurczęcym opracowane techniki mogą w przyszłości znaleźć zastosowanie również do drobiu z wolnego chowu i innych zwierząt. Może to mieć ogromne konsekwencje dla konkurencyjności europejskiego drobiarstwa i bezpieczeństwa obywateli UE.
Słowa kluczowe
Campylobacter, drób, moskitiery, bezpieczeństwo biologiczne, szczepienia, próbkowanie powietrza, qPCR
