Szybowce podwodne do monitorowania Arktyki
Monitorowanie stanu oceanów było w ostatnich latach przedmiotem wielu projektów badawczych. Choć odnotowano znaczące postępy w metodach monitorowania wód otwartych, pokryte lodem obszary podbiegunowe pozostają znacznie gorzej zbadane z powodu ograniczeń technicznych. Brak danych utrudnia lub wręcz uniemożliwia formułowanie modeli prognostycznych. Z tego względu dotychczasowa wiedza na temat interakcji między oceanem a lodem oraz wykrywania sygnałów zmian klimatycznych w obszarach okołobiegunowych jest ograniczona. Finansowany przez UE projekt "Acoustic technology for observing the interior of the Arctic Ocean" (ACOBAR) przyczynił się do lepszego poznania tych zagadnień. Naukowcy opracowali i przetestowali nowe techniki obserwacji systemów w oceanach okołobiegunowych. Rozwiązania wykorzystane przez partnerów projektu to między innymi szybowce podwodne, boje podlodowe oraz zaawansowane platformy przytwierdzane do lodu (AITP). Gromadzenie i analizę danych umożliwiały między innymi techniki akustyczne oraz rozwiązania do komunikacji między platformami podwodnymi i powierzchniowymi. Wykorzystując akustyczne metody termometrii i tomografii, uzyskano możliwość ustalenia wewnętrznej temperatury Oceanu Arktycznego z dokładnością do 0,01°C w promieniu 200 km. Zastosowanie szybowców podwodnych pozwoliło uzupełnić doskonałą rozdzielczość czasową zastosowanych technik o zwiększoną rozdzielczość przestrzenną aż do głębokości 1 km. Sieć zaawansowanych platform przytwierdzonych do lodu dostarczała lokalnych akustycznych sygnałów nawigacyjnych dla szybowców i boi znajdujących się pod lodem. Wykorzystując dane zebrane przez platformy obserwacyjne w połączeniu z danymi satelitarnymi, zastosowano następnie wysokiej rozdzielczości model lodu i oceanu. Uczestnicy konsorcjum opracowali też i zademonstrowali bardziej opłacalne systemy do stosowania w Arktyce, stwarzając możliwość ciągłego monitorowania systemów fizycznych, biologicznych i biogeochemicznych. Przyniesie to korzyści w licznych obszarach, takich jak monitorowanie oceanów i klimatu, transport morski i bezpieczeństwo na morzu, poszukiwania ropy naftowej i gazu ziemnego, gospodarowanie zasobami i ochrona ekosystemu morskiego. W prace projektu ACOBAR były zaangażowane przedsiębiorstwa z sektorów instalacji morskich, technik podwodnych i produkcji systemów obserwacyjnych. Uzyskane doświadczenia zwiększą konkurencyjność przemysłu europejskiego (szczególnie małych i średnich przedsiębiorstw) w sektorze obserwacji morza. Doświadczenie z prób terenowych w Arktyce będzie niewątpliwie stanowić przewagę konkurencyjną dla przedsiębiorstw zamierzających wieść prym w dziedzinie arktycznych technologii podwodnych. Przeprowadzone w ramach projektu ACOBAR obserwacje na dużą skalę pozwolą lepiej poznać oceany od strony procesów, biologii, biogeochemii, zmiany klimatycznych i kondycji środowiska morskiego, a jednocześnie usprawnić weryfikowanie modeli. Zebrane informacje mogą wspomóc wdrażanie europejskich polityk morskich, takich jak dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej i wspólna polityka rybołówstwa.
Słowa kluczowe
Szybowce podwodne, Ocean Arktyczny, technologia akustyczna, zaawansowane platformy przytwierdzane do lodu, procesy oceaniczne
