Najważniejsze wiadomości – Sukces w biznesie: znajomość reguł i odpowiednie korzystanie z nich
Jeżeli istnieje pojedyncza, "sekretna" zasada sukcesu w biznesie, to prawdopodobnie należy ją przypisać żyjącemu ponad 2 500 lat temu Sokratesowi: "poznaj samego siebie". By osiągnąć sukces i zwiększać swą konkurencyjność, każde przedsiębiorstwo musi dogłębnie zrozumieć własne reguły działania, począwszy od sposobu opracowywania nowych produktów i usług, aż po gromadzenie opinii pochodzących od klientów i korzystanie z nich. Dzięki zaawansowanym programom komputerowym, organizacje mogą przetwarzać duże ilości danych, analizować procesy biznesowe oraz spisywać zasady, których powinni przestrzegać pracownicy, w celu sprostania wymogom legislacyjnym, zaspokojenia potrzeb klientów oraz zapewnienia sprawnej pracy przedsiębiorstwa. Firmy korzystają z systemów zarządzania wiedzą, w celu definiowania zakresu obowiązków poszczególnych pracowników; często powyższe zasady są jednak tak bardzo skomplikowane, że nie jest możliwe, by pojedyncza jednostka mogła sprawnie wykonywać swą pracę bez wsparcia ze strony systemu zarządzania wiedzą. Jednak większość systemów bazujących na wiedzy, wdrożonych obecnie w firmach i organizacjach, jest trudna w konfigurowaniu i użytkowaniu; wyzwaniem jest zarówno określanie i aktualizowanie reguł, jak i dostosowywanie ich do zmieniających się przepisów prawnych oraz zmian biznesowych, pojawiających się w wyniku działań konkurencji lub w skutek opracowania nowych metod pracy. Skomplikowany biznes "Problem z obecnymi systemami zarządzania wiedzą polega na tym, że programowane są przez ekspertów w dziedzinie tego rodzaju systemów", tłumaczy Christian de Sainte Marie z francuskiego oddziału firmy IBM. "Samo zidentyfikowanie i udokumentowanie reguł biznesowych jest dużym wyzwaniem; następnie konieczne jest napisanie kodu źródłowego, który pozwoli korzystać z tych reguł w obrębie przedsiębiorstwa". "Zarządzanie tego rodzaju systemami oraz utrzymywanie ich jest trudne, gdyż wymaga wiedzy, którą posiadają statystycy, analitycy danych, osoby pracujące w pionie operacyjnym, osoby odpowiedzialne za kontakty z klientami, a także programiści", dodaje de Sainte Marie. "W firmach pracuje zwykle wielu ludzi, posiadających zróżnicowane doświadczenie i urozmaiconą wiedzę". Christian Sainte Marie jest koordynatorem finansowanego przez UE projektu o nazwie "Ontologie a reguły biznesowe" ('Ontologies meet business rules' Ontorule), którego celem jest wspieranie ekspertów biznesowych w zakresie korzystania z reguł, poprzez ułatwianie identyfikowania tych reguł oraz wdrażania ich w obrębie przedsiębiorstw, bez konieczności posiadania dogłębnej wiedzy z innych dziedzin, np. znajomości programowania, pozwalającej obecnie przemieniać reguły w kod źródłowy. "Podstawowe założenie projektu Ontorule oparte jest na oddzieleniu wiedzy od jej implementacji", tłumaczy de Sainte Marie. "Obecnie eksperci biznesowi, którzy posiadają najwięcej informacji na temat działania przedsiębiorstw oraz ograniczeń, którym firmy powinny się podporządkować, muszą w jakiś sposób przekazać swą wiedzę informatykom, którzy następnie przemieniają wymagania w programy komputerowe. Uważamy, że opracowując precyzyjny słownik pojęć o ustalonym znaczeniu, zwanych ontologiami, możemy oddzielić wiedzę od reguł, a także reprezentację wiedzy od jej implementacji informatycznej". Uczestnicy inicjatywy Ontorule pomagają specjalistom z różnych organizacji w zarządzaniu ontologiami, regułami biznesowymi oraz modelami danych, a także aktualizowaniu ich, w sposób odseparowany, bez konieczności zaprzątania sobie głowy komunikacją z pozostałymi specjalistami z innych dziedzin. Reguły naturalne Jednym z największych wyzwań jest przemienienie polityk, przepisów prawnych, analiz statystycznych oraz planów strategicznych, opracowywanych na przykład przez zarząd firmy, w konkretne, jednoznaczne reguły. Powyższa wiedza przyjmuje często postać dokumentów (tekstów prawnych, notatek ze spotkań itd.), zredagowanych w formie prozy. W projekcie Ontorule wykorzystano przetwarzanie języka naturalnego, które pomaga ekspertom z dziedziny wiedzy biznesowej definiować ontologie i reguły w oparciu o dokumenty tekstowe. Oprogramowanie do przetwarzania języka naturalnego analizuje teksty, poszukując w nich kluczowych fraz, konstrukcji gramatycznych oraz innych elementów, na podstawie których można stworzyć reguły. Następnie ekspert biznesowy może wyselekcjonować odpowiednie reguły spośród kandydatów i dopracować je stosując wyłącznie język naturalny, nie martwiąc się sposobem ich implementacji. "Dzięki przetwarzaniu języka naturalnego udało nam się zaproponować reguły, które są na tyle precyzyjne, że nie pozostawiają praktycznie miejsca na wątpliwości u osoby odpowiedzialnej za przemienienie ich w program komputerowy. Jest to duże osiągnięcie, chociaż jak na razie w pełni automatyczna ekstrakcja reguł z języka naturalnego stanowi melodię przyszłości", zauważa de Sainte Marie. Ontologie Ontorule, opisujące wiedzę biznesową, jednoczą abstrakcyjne koncepcje biznesowe z konkretnymi regułami operacyjnymi, w ramach pojedynczego rozwiązania. Eksperci w dziedzinie implementacji reguł, a także specjaliści ds. strategii biznesowych, mogą wydajnie współpracować korzystając ze wspólnej bazy wiedzy, gdyż ontologie umożliwiają strukturyzowanie informacji w systematyczny i jednoznaczny sposób. Platforma Ontorule korzysta z "Semantyki języka biznesowego i reguł biznesowych" ('Semantics of business vocabulary and business rules' - SBVR), stanowiącej międzynarodowy standard wysokopoziomowej formalizacji języka biznesowego i reguł biznesowych. Semantyka SBVR jest bliska językowi naturalnemu, dzięki czemu jest zrozumiała dla ekspertów w dziedzinie wiedzy biznesowej, równocześnie jednak współdzieli wiele elementów z językiem ontologii internetowych ('Web ontology language' - OWL), który jest zrozumiały dla ekspertów z zakresu specyfikowania i implementowania reguł biznesowych. "Semantyka Ontorule bazuje na formacie SBVR", mówi de Sainte Marie, "i umożliwia zarówno opisywanie procesów biznesowych i specyfiki przedsiębiorstw językiem naturalnym, jak i tworzenie strukturyzowanej i precyzyjnej wersji tego opisu w formie ontologii". Na podstawie powyższej ontologii można następnie stworzyć konkretne, praktyczne reguły biznesowe". Reguły ze świata rzeczywistego Metodologię i technologię Ontorule przetestowano w ramach dwóch prototypowych systemów, z których jeden wykorzystano w dziale projektowania niemieckiej firmy Audi, a drugi w zakładzie galwanizacji stali, należącym do firmy ArcelorMittal. Firma ArcelorMittal użyła oprogramowania eksperckiego do badania jakości zwojów stali galwanizowanej, w celu decydowania, które z nich mogą być dostarczone do klientów, a które wymagają naprawy lub powtórnego przetworzenia. System Ontorule pozwoli zarejestrować wszystkie reguły opisujące powyższy proces - nie tylko te, które zaprogramowano w systemie eksperckim, ale także wszystkie pozostałe ograniczenia, wytyczne oraz uwarunkowania, mające wpływ na ostateczną decyzję odnośnie dostawy produktu. Gdy reguły zostaną zarejestrowane, będzie można je wdrożyć w pozostałych, europejskich zakładach ArcelorMittal i dostosować do ich specyficznych wymagań. Peter Rosina pomagał natomiast w testach systemu Ontorule w dziale badawczo-rozwojowym firmy Audi. "Korzystamy z ontologii i reguł biznesowych w celu zarejestrowania i zweryfikowania wiedzy stosowanej w naszym dziale", tłumaczy Rosina. "Podczas prac projektowych udało nam się zgromadzić wiedzę biznesową, która była dla nas nieuchwytna, gdy korzystaliśmy z innych systemów. Mogę z całą pewnością stwierdzić, że zastosowanie technologii Ontorule do zarządzania naszą wiedzą biznesową pozwoliło nam oszczędzić czas oraz ograniczyć "marnotrawstwo cyfrowe". Już nie musimy zapisywać wiedzy biznesowej w arkuszu kalkulacyjnym - przechowujemy ją w sposób centralny, dzięki czemu możemy ją łatwiej zapisywać, monitorować i aktualizować, w celu optymalizowania procesów w naszych laboratoriach projektowych". Projekt Ontorule uzyskał wsparcie finansowe w kwocie 6,1 milionów euro (całkowity budżet projektu wyniósł 10,2 milionów euro) w ramach podprogramu "Technologie informacyjno-komunikacyjne" (TIK), będącego częścią Siódmego Programu Ramowego UE (7PR). Odnośniki do projektów na stronie CORDIS: informacje na temat 7PR w bazie danych CORDIS - informacje na temat projektu Ontorule w bazie danych Cordis Odnośniki do powiązanych materiałów audiowizualnych: - filmy pokazowe projektu Ontorule - pokaz rozwiązania Ontorule's w przemyśle stalowym, Arcelormittal Pozostałe odnośniki: - strona internetowa Agendy Cyfrowej Komisji Europejskiej