Dzielenie się narzędziami w badaniach nad światłem
Europejska społeczność fizyków odnosi korzyści, gdy różne krajowe infrastrukturalne zakłady badawcze są zjednoczone pod jednym zarządem. Zunifikowany dostęp transnarodowy poprawia proces dzielenia się informacjami i skutkuje lepszymi badaniami. Szczególne korzyści odnoszą badacze w nowych lub mniej zamożnych krajach europejskich. Taki był cel projektu "European light sources activities - synchrotrons and free electron lasers" (ELISA) . Konsorcjum składające się z 17 członków funkcjonowało od marca 2009 r. do sierpnia 2011 r. Celem było zintegrowanie niektórych infrastruktur w zakresie badań z dziedziny fizyki dla wspólnego europejskiego użytku, w tym największej na świecie sieci synchrotronów i laserów na swobodnych elektronach. Celem projektu była działalność obejmująca trzy główne tematy: tworzenie sieci kontaktów, wspólne badania i, co najważniejsze, dostęp transnarodowy. Cele przyczyniły się również do rozwoju europejskiej przestrzeni badawczej (EPB) i zapewnienia długoterminowej wizji. Program transnarodowego dostępu w ramach projektu dał najbardziej znaczące wyniki: wsparcie dla 4 300 użytkowników i 2 000 eksperymentów, czego wynikiem było 700 zrecenzowanych publikacji w czasopismach. Dodatkowym rezultatem było ustanowienie europejskiej organizacji użytkowników synchrotronów (ESUO), która istnieje, aby wspierać potrzeby użytkowników i pomagać im korzystać z zakładów. W nadchodzących latach organizacja uporządkuje EPB. Wynikiem trzech wspólnych działań badawczych były potężne nowe detektory, plus badania nad optyką promieni rentgenowskich. Konsorcjum ułatwiło przeprowadzenie studiów wykonalności na kolejny sezon laserów na swobodnych elektronach. Członkowie grupy przeprowadzili cztery działania w zakresie tworzenia sieci kontaktów, z których w wyniku pierwszego stworzono stowarzyszenie komunikatorów. Sieć dokona oceny europejskich działań w zakresie synchrotronów, dodatkowo będzie wspierała rozpowszechnianie informacji i dzielenie się nimi. Jednym z osiągnięć była wystawa wyjazdowa. Pozostałe działania w zakresie tworzenia sieci kontaktów albo pomogły naukowcom w wymianie informacji, albo zapewniły szkolenie doktorantom i młodszej kadrze naukowej. W wyniku projektu ELISA stworzono sieci, sprzyjano wspólnym badaniom i zapewniono dostęp do zakładów, co zwiększyło szanse dla badaczy i wyższej jakości badań. Dziedzictwo organizacji ESUO pomoże pokierować i uporządkować badania w przyszłości.
Słowa kluczowe
Badania nad światłem, fizyka, wspólne badania, zakłady infrastrukturalne, dostęp transnarodowy, synchrotron, laser na swobodnych elektronach
