Zwiększanie skuteczności przestrzegania zaleceń terapeutycznych przez pacjentów zakażonych wirusem HIV
W gęsto zaludnionych krajach azjatyckich, takich jak Indie, mieszka wielu pacjentów zakażonych wirusem HIV o niskich dochodach. W ramach projektu HIVIND UE nawiązała współpracę z Indiami, by przetestować skuteczność interwencji na podstawie telefonów komórkowych, a także skuteczność opracowanego na bazie testu ELISA immunoenzymatycznego testu na nasycenie wirusem przy udziale 631 pacjentów kwalifikujących się do terapii ART. Do udziału w wielocentrycznej, randomizowanej próbie klinicznej, mającej na celu ustalenie prawidłowości stosowania leków w terapii ART, wybrano dwa stany w południowej części Indii, w których występowanie wirusa HIV jest powszechne. Na terenie Azji nie przeprowadzano dotąd prób klinicznych związanych z tym zagadnieniem. W ramach metod interwencyjnych z wykorzystaniem telefonów komórkowych opracowano zautomatyzowane cotygodniowe przypomnienia głosowe oraz wiadomości piktograficzne. Skuteczność opartego na teście ELISA testu o nazwie ExaVir na nasycenie wirusem porównano z wynikami testów reakcji łańcuchowej polimerazy (PCR). Aby ustalić wyniki terapii zastosowano pomiar czasu do wystąpienia niepowodzenia wirusologicznego oraz liczenie tabletek w celu stwierdzenia przestrzegania zaleceń terapii ART. Wśród czynników poddanych ocenie znalazło się również występowanie zakażeń oportunistycznych, mutacje wirusa, zespół rekonstrukcji immunologicznej oraz reakcje niepożądane na leki. Koszty interwencji z użyciem telefonii komórkowej wynoszą mniej niż 2 USD rocznie na jednego pacjenta. Jednak na zakończenie dwuletniej terapii okazało się, że przypomnienia głosowe wysyłane na telefony komórkowe nie wpłynęły znacząco na wydłużenie czasu do wystąpienia niepowodzenia wirusologicznego ani na konsekwentne stosowanie leków. Pozytywnym aspektem jest fakt, że tę strategię wykorzystania telefonii komórkowej można stosować w odniesieniu do wybranych podgrup pacjentów lub w odniesieniu do innych terapii. Obniżenie liczby komórek CD4 oznacza niepowodzenie immunologiczne. Ten wskaźnik jest obecnie używany do monitorowania skuteczności terapii u pacjentów zakażonych wirusem HIV na terenach, gdzie zasoby są ograniczone, ponieważ pomiary nasycenia wirusem są zbyt kosztowne. Niskokosztowy test ExaVir wypadł dobrze w porównaniu z obarczoną dużymi kosztami metodą PCR. Rutynowe zastosowanie kliniczne testu ExaVir mogłoby pomóc w szybszym wykrywaniu niepowodzenia terapii u pacjentów zakażonych wirusem HIV. Wyniki projektu zostały udostępnione społeczności naukowej za pośrednictwem 14 publikacji i ponad 7 prezentacji na konferencjach naukowych oraz opracowań. Zorganizowano również spotkania z najważniejszymi twórcami polityki w sprawie kontroli AIDS w Indiach na szczeblu regionalnym oraz krajowym. Szybka i precyzyjna ocena skuteczności terapii stosowanej u pacjentów zakażonych wirusem HIV może wydłużyć czas ich życia, a także obniżyć ryzyko wystąpienia lekoopornych szczepów wirusa oraz poprawić wyniki terapii. Wyniki badań powinny również wspomóc prowadzone przez twórców polityki oraz odpowiednich programów działania na szczeblu krajowym i międzynarodowym, zmierzające do opracowania opartych na dowodach wytycznych, które umożliwią obniżenie liczby zakażeń wirusem HIV oraz promowanie przestrzegania zaleceń terapii ART.
Słowa kluczowe
HIV, terapia antyretrowirusowa, przestrzeganie zaleceń terapii ART, kontrolowanie stanu pacjentów, ExaVir
