Wpływ środowiska na układ rozrodczy
Problemy z płodnością u mężczyzn, takie jak niezstąpienie jąder, spodziectwo, nowotwór jądra i niska jakość nasienia, są między sobą powiązane i mogą być wynikiem zaburzenia rozwoju jąder (syndromu dysgenezy jąder, TDS). Substancje chemiczne obecne w środowisku mogą przyczyniać się do problemów zdrowotnych związanych z rozrodczością. Zespół finansowanego ze środków UE projektu DEER ("Developmental effects of environment on reproductive health") do analiz narażenia chemicznego wykorzystał próbki pochodzące od obecnej populacji rozrodczej ludzi. Dodatkowo, do skuteczniejszej oceny i zrozumienia związku między rozwojem jąder w okresie płodowym a zaburzeniami płodności u mężczyzn posłużyły modele in vitro i szczurze. Zbadano skutki oddziaływania substancji chemicznych, takich jak plastyfikator ftalan dibutylu (DBP), dioksyny, polichlorowane bifenyle (PCB) i pestycydy, na rozwój jąder w fazie płodowej oraz na działanie androgenów i produkcję sterydów. Przeanalizowano także związki pomiędzy występowaniem u mężczyzn zaburzeń płodności, insulinooporności i otyłości. Mleko matek w populacjach Danii i Finlandii zostało przebadane pod kątem zawartości 121 związków chemicznych powodujących zaburzenia endokrynologiczne (EDC), w tym PCB, DBP i dioksyn, w poszukiwaniu korelacji narażenia chemicznego i wnętrostwa. Wnętrostwo jest wrodzoną wadą, objawiającą się brakiem jednego lub obu jąder w mosznie. Wyniki badań wykazały związek szlaku gonadoliberyny (GnRH) i szlaków metabolicznych kwasu arachidonowego z zaburzeniami płodności. Zbadano jądra noworodków i płodów, zarówno zwykłych szczurów, jak i szczurów narażonych na działanie DBP, przy czym te ostatnie wykazały produkcję testosteronu na niższym poziomie. Badania genetyczne przypadków TDS pozwoliły na wskazanie biomarkerów umiejscowionych w regionie TGFBR3 (receptor transformujący czynnik wzrostu III) oraz BMP7 (białko morfogenetyczne kości 7). Biomarkery genowe TDS – KITLG, TGFBR3 oraz BMP7 – zostały potwierdzone podczas badania 671 mężczyzn o fenotypie nordyckim. Aby w sposób powtarzalny utworzyć odpowiednie fenotypy chemiczne na podstawie próbek ludzkiej surowicy mężczyzn o różnych cechach nasienia, zastosowano chromatografię cieczową oraz spektrometrię masową o wysokiej rozdzielczości. Znaleziono związek między stężeniem spermy a profilami metabolicznymi. TDS dotyczy obecnie dużej części populacji mężczyzn w krajach zachodnich. Tym samym wyniki projektu DEER mogłyby się z czasem przyczynić do bardziej intensywnych działań i rozwiązań w kwestii TDS. Jednak aby lepiej zrozumieć przyczyny TDS, należałoby poddać dogłębnej ocenie czynniki genetyczne, epigenetyczne oraz czynniki związane ze stylem życia i środowiskiem.
