Prezentacje projektów – Pomoc w odzyskaniu autonomii przez osoby starsze
Z czasem zaczynamy tracić funkcje sensoryczne, motoryczne i poznawcze. Prosta czynność przejścia do kuchni lub wejścia na schody może stanowić wysiłek, a czasem nawet przeszkodę nie do pokonania. Brak dostępu do różnych rzeczy przekłada się na brak autonomii. Utrata autonomii i niezależności stanowi obciążenie zarówno fizyczne, jak też psychiczne. W polityce społecznej kładzie się nacisk na znalezienie realnych sposobów na osiągnięcie szerszej autonomii, przy stale wzrastającej populacji ludzi starszych i przy jednocześnie malejącej liczbie osób pracujących.W celu rozwiązania problemu, UE sfinansowała projekt SHARE-it („Wspieranie autonomii człowieka mające na celu odzyskanie i poprawę zdolności poznawczych i motorycznych przy zastosowaniu technologii informatycznych”), w ramach którego opracowano nowatorską technikę przeznaczoną do wspomagania „starszych pacjentów, by zachowali swoją autonomię i żyli w wybranych przez siebie środowiskach przez dłuższy czas”. Obejmuje to także osoby, które mogą być niepełnosprawne. Dla wielu osób, dom jest miejscem gdzie znajdują one spokój, gdzie mogą odpoczywać i leczyć się. Zapewnienie osobom potrzebującym bardziej elastycznego programu mobilności pomaga w odzyskaniu ich niezależności i może potencjalnie poprawić ich samopoczucie oraz jakość życia. Inteligencja tła Nowatorska technologia zastosowana w ramach badań prowadzonych przez projekt SHARE-it pozwoliła na opracowanie oraz integrację systemów inteligentnego otoczenia (AML), urządzeń elektronicznych i czujników do czterech różnych platform mobilności. AML stanowi system technologii umożliwiającej obserwację i współdziałanie ― w sposób niezależny, proaktywny i racjonalny ― w ramach danego środowiska, dla osób będących w potrzebie. Wprawdzie inteligencja tła znana już była od pewnego czasu, to jednak w projekcie SHARE-it zdołano zapewnić, by systemy uczyły się i przystosowywały. W projekcie SHARE-it zaprezentowano, w jaki sposób inteligencja tła może pomóc starszym osobom z niepełnosprawnościami poznawczymi i/lub fizycznymi, w lepszym uporaniu się z codziennymi czynnościami, sugeruje Profesor Ulises Cortés, koordynator projektu. Platformy mobilności, opracowane w ramach projektu SHARE-it, obejmują Rolland IV, Carmen, Spherik, oraz i-Walker. Wszystkie, za wyjątkiem i-Walker, pracują z wózkami dla osób niepełnosprawnych. Czujniki na ubraniu użytkownika, lub umieszczone w otoczeniu, pozwalają, by platformy mogły wykonywać stosowne korekty, lokalizować i monitorować użytkownika. Wymienione platformy funkcjonują z tradycyjnymi interfejsami typu człowiek / maszyna, takimi jak dżojstik lub ekran dotykowy, bądź też z bardziej złożonymi urządzeniami sterowanymi głosem, dla osób o wyższym stopniu niepełnosprawności. Czujniki biometryczne, umieszczone na platformach, na przykład monitorują także tętno użytkownika. Prace te prowadzone były pod nadzorem Profesora Kerstina Schilla z Uniwersytetu w Bremen. Wymienione urządzenia przekazują także dane na temat sprzętu, nawigacji oraz planowanej trasy, jak też stanu naładowania akumulatorów. Platformy umożliwiają jednoczesne przetwarzanie różnych sygnałów wejściowych i realizują złożone decyzje. Do zarządzania tymi wszystkimi zmiennymi, w projekcie SHARE-it opracowano system wieloagentowy, zapewniający tak zwane „usługi pomocnicze dla użytkowników.” „W naszej opinii, system opracowany przez SHARE-it prezentuje nowatorskie podejście do leczenia i wspierania naszych pacjentów, ponieważ w jednym urządzeniu zawiera rozwiązanie obydwu problemów: motorycznego i poznawczego. Prawdę mówiąc, te dwa problemy rozpatrywane są zazwyczaj osobno," mówi Dr Roberta Annicchiarico, koordynator medyczny projektu SHARE-it. Zespół naukowy przetestował urządzenia z rzeczywistymi pacjentami w realnym środowisku. Na przykład, dom Casa Agevole jest wypełniony czujnikami i służył w charakterze prototypu do eksperymentów i testów. Dom został zaprojektowany w taki sposób, by każdy, bez względu na swój stan fizyczny, mógł mieć łatwość wejścia. Uzyskane, pomyślne wyniki spełniły ogólne założenia projektu SHARE-it, dotyczące opracowania integracji nowej generacji inteligentnej i semi-autonomicznej technologii opieki społecznej w domach, szpitalach, instytucjach intensywnej opieki nad osobami starszymi oraz innych miejscach. Technologia opieki społecznej powstaje obecnie jako dziedzina badań w zakresie pomocy dla osób starszych oraz niepełnosprawnych fizycznie. i-Walker Na pierwszy rzut oka, i-Walker wygląda jak każdy konwencjonalny balkonik rehabilitacyjny. Ale po bliższym przyjrzeniu się można znaleźć silniczki, czujniki oraz wiele wiązek przewodów, podłączonych w sposób uporządkowany do centralnego zespołu u jego podstawy. W centralnym zespole znajduje się zestawienie urządzeń technologicznych, które umożliwiają nie tylko łączność z użytkownikiem, ale także podejmują decyzje oraz reagują na przeszkody i inne elementy znajdujące się w najbliższym otoczeniu. System sterowania głosem, umożliwiający osobie wydawanie instrukcji głosowych, opracowany został przez zespół naukowców z Politechniki w Katalonii (UPC). Pod kierownictwem Profesora Cortés i Antonia B Martínez-Velasco, naukowcy opracowali balkonik i-Walker, pomagający ludziom w różnych środowiskach oraz służący do ruchowej rehabilitacji medycznej. Doradztwo medyczne przy tym opracowaniu zapewnili Dr Fabio Campana (CAD) oraz Dr Annicchiarico. Dzięki zamontowanemu akceleratorowi, balkonik i-Walker automatycznie wykrywa możliwość upadku. Urządzenie koryguje także i ustawia plany tras, pomaga użytkownikowi w obchodzeniu narożników oraz kontroluje funkcję hamowania. Dla osób, które starają się poprawić swą wytrzymałość oraz zdolności motoryczne, balkonik i-Walker może dokonywać pomiarów wysiłków użytkownika, przebytej odległości oraz spalonych kalorii. Takie dane mogą być analizowane w dowolnym okresie czasu, pod nadzorem pracownika służby zdrowia. Wózki dla osób niepełnosprawnych Większość wózków sterowana jest ręcznie lub ze wspomaganiem elektrycznym. Wózki opracowane w ramach projektu SHARE-it różnią się tym, iż mogą wykonywać szereg zadań w dynamicznym środowisku, bez konieczności ciągłego sterowania przez człowieka. Wszystkie trzy wózki inwalidzkie zaprojektowane zostały z dostosowaniem do mobilności człowieka, tak więc użytkownicy mogą zachować lub nawet poprawiać swoje ograniczone funkcje mobilności.Dla przykładu, wózek Spherik zaprojektowany został do użytkowania wewnątrz pomieszczeń. Jego sferyczne kółka pozwalają na maksymalną manewrowość w ograniczonej przestrzeni. Natomiast wózek Rolland IV ma wygląd bardziej zbliżony do standardowych konstrukcji. Jest on jednak wyposażony w elektryczny napęd różnicowy, dwa skanery laserowe, czujniki przebytych odległości oraz wmontowany komputer, który realizuje funkcje prawnie zastrzeżonego oprogramowania. Prace nad tym wózkiem prowadzone były pod kierownictwem Dr Thomasa Röfera z DFKI-Bremen. Elementy oprogramowania, takie jak Safety Assistant (bezpieczeństwo), Driving Assistant (sterowanie), Multi-modal Assistant (wielomodalność) oraz Route Assistant (ustalanie trasy) zostały częściowo opracowane dla potrzeb balkonika rehabilitacyjnego i-Walker. Wózek Carmen oferuje niespotykaną dotąd możliwość wspólnego sterowania z użytkownikiem. Zarówno indywidualne, jak również zintegrowane elementy robotyki współpracują ze sobą nieprzerwanie. Carmen wyposażony jest w przedni czujnik laserowy, pokładowy komputer oraz ruter bezprzewodowy, który łączy się z zewnętrznym oprogramowaniem. Jednakże operator może w dowolnym momencie przejąć kontrolę nad wózkiem. Na przykład, jeśli wózek wykryje możliwość bliskiej kolizji, to automatycznie wykorzysta reaktywny algorytm, by ominąć przeszkodę. Operator wózka może wówczas przejść na ręczne sterowanie. Powyższy projekt prowadzony był pod kierownictwem Dr Cristiny Urdiales z Uniwersytetu w Maladze (UMA). Krok do przodu Technologia projektu SHARE-it stosowana jest w różnych środowiskach oraz w różnych instytucjach. Fondazione Santa Lucia (FSL) w Rzymie, szpital dla pacjentów przechodzących rehabilitację neuro-motoryczną, planuje wykorzystanie rezultatów uzyskanych w projekcie do leczenia swoich pacjentów. „Po przeprowadzeniu pewnych wstępnych testów, w FSL planujemy realizację prób klinicznych na naszych pacjentach, by ocenić skuteczność balkonika i-Walker w przebiegu rehabilitacji,” mówi Dr Annicchiarico. „Na podstawie uzyskanych wyników, zastanowimy się nad możliwym wprowadzeniem balkonika rehabilitacyjnego i-Walker jako części programu leczenia. Ale należy wyjaśnić, że na obecnym etapie, balkonik i-Walker nie może być wykorzystany jako narzędzie diagnostyczne.” Kilku innych partnerów projektu SHARE-it wyraziło także zainteresowanie w utworzeniu ewentualnych spółek oraz innych możliwości biznesowych. W sierpniu, rezultaty projektu SHARE-it zaprezentowane zostały we włoskim pawilonie na targach Shangai World Expo 2010. Wynik końcowy projektu stanowić będzie zdecydowaną poprawę życia i dobrego samopoczucia osób niepełnosprawnych fizycznie. Projekt SHARE-it otrzymał dofinansowanie z konta badań IST w Szóstym Programie Ramowym Unii Europejskiej.