Trudy pracownic nocnych z doświadczeniem migracyjnym zatrudnionych w irlandzkiej gospodarce nocnej
Choć samorządy i stowarzyszenia branżowe zwiększają wysiłki ukierunkowane na zarządzanie gospodarką nocną, pracownicy nocni, a w szczególności kobiety, wciąż stawiają czoła wielu poważnym zagrożeniom dla zdrowia, a także nierównościom i wykluczeniu. „Pracujące w nocy kobiety z doświadczeniem migracji w Irlandii, zwykle zatrudnione na podstawie niestabilnych i niepewnych umów, nie są traktowane priorytetowo; nawet przez zespoły zadaniowe ds. gospodarki nocnej wspierające branże restauracyjne, hotelowe i rekreacyjne zatrudniające wiele spośród tych kobiet”, wyjaśnia Julius-Cezar MacQuarie, badacz z ramienia finansowanego ze środków działania „Maria Skłodowska-Curie” projektu PRECNIGHTS, realizowanego przez irlandzki University College Cork. Prace realizowane w ramach projektu PRECNIGHTS opierały się na wcześniejszych badaniach, które MacQuarie przeprowadził w Londynie. Wybór Irlandii jako miejsca realizacji projektu został podyktowany planami rozwoju nocnej gospodarki w kraju. Jak twierdzi MacQuarie: „W 2020 roku 19 % pracowników w UE pracowało w systemie zmianowym, z czego 21 % z nich było zatrudnionych na nocnych zmianach. W Irlandii pandemia COVID-19 dotknęła pracowników z doświadczeniem migracyjnym zatrudnionych na nocnych zmianach w większym stopniu niż jakąkolwiek inną grupę społeczną. Szczególnie mocno jej skutki odczuły kobiety, co wpłynęło istotnie na zjawisko ich »niewidzialności« w zestawieniu z mężczyznami i pracownikami pochodzącymi z Irlandii”.
Nocna etnografia w działaniu
Choć badacze przyglądali się już zjawisku rozwoju 24-godzinnego społeczeństwa oraz skutkom tego rodzaju zjawisk, zdaniem MacQuarie „wyniki tych badań zapewniały jedynie ograniczony wgląd w paradoksalną rzeczywistość osób z doświadczeniem migracyjnym, które są zarówno nieodzowne, jak i marginalizowane w środowiskach miejskich”. Podejście opracowane przez badacza, nazwane roboczo „nocną etnografią”, opiera się na antropologicznej tradycji etnografii, w której badacze są zarówno obserwatorami, jak i uczestnikami rejestrującymi przeżyte i odczuwane doświadczenia. W Dublinie i Cork badacze przeprowadzili wywiady z kobietami z Ameryki Południowej, Afryki Południowej oraz Europy Środkowej i Wschodniej. W ramach prac zostały także zrealizowane grupy fokusowe z udziałem pochodzących z Afryki kobiet pracujących jako asystentki w systemie opieki zdrowotnej i sprzątaczki w sektorze opieki, w prywatnych rezydencjach i szpitalach w Mallow i Cork. Aby usprawnić analizy życia pracowników nocnych z doświadczeniem migracji, MacQuarie wykonał zdjęcia i nagrania audiowizualne kobiet i mężczyzn podczas pracy, uzupełnione cyfrowymi notatkami. Zgromadzone w ten sposób zostały następnie poddane analizie tematycznej w celu zbadania i kategoryzacji różnych przyczyn prekaryzacji oraz oceny konsekwencji tego zjawiska. „Niektóre kobiety przebywające w kraju na wizach studenckich musiały stawiać czoła problemowi ograniczonej liczby godzin pracy, co powodowało wypychanie ich do szarej strefy. Pracownicy nocni pochodzący z Ameryki Południowej, zwłaszcza osoby zatrudniane w sektorach restauracyjnym i turystycznym, doświadczali niepewności ze względu na niskie płace. Z kolei brak znajomości języka angielskiego wśród rumuńskich i czeskich pracowników nocnych powodował ograniczenie dostępnych możliwości zatrudnienia wyłącznie do prac fizycznych, takich jak sprzątanie”, wyjaśnia MacQuarie. Jedną z powszechnych obaw był brak poczucia bezpieczeństwa w nocy. Ustalenia zespołu projektu PRECNIGHTS są spójne z badaniami dotyczącymi sytuacji imigrantów na irlandzkim rynku pracy. Na przykład w 2022 roku organizacja kobieca AkiDwA poinformowała, że około 3 198 migrantek w Irlandii stawia czoła szeregowi wyzwań, które obejmują trudności w dostępie do zatrudnienia oraz mieszkanie w dużej odległości od potencjalnych miejsc pracy, co utrudnia ich funkcjonowanie na rynku pracy, nawet jeśli są objęte ochroną międzynarodową i mają prawo do pracy.
Uznanie, ochrona i docenianie wkładu
Kluczowym rezultatem projektu PRECNIGHTS jest wniosek, że konieczne jest opracowanie nowej strategii dotyczącej pracy nocnej. Wśród 26 zaleceń projektu zawartych w opracowanej przez zespół strategii „Out of Sight, Not Out of Mind” znalazły się między innymi wezwania do zapewnienia równego i wyższego wynagrodzenia dla pracowników nocnych z doświadczeniem migracji, wsparcie w zakresie opieki nad dziećmi i transportu oraz zapewnienie ciepłego posiłku podczas nocnych zmian. MacQuarie zwraca również szczególną uwagę na prawa wykraczające poza podstawowe prawo do umowy o pracę, takie jak otrzymanie warunków pracy na piśmie w ciągu 5 dni, dostęp do bezpłatnych szkoleń, w tym kursów językowych zapewniany przez pracodawców, a także prawo do żądania przeniesienia na dzienną zmianę. W celu zwrócenia uwagi decydentów i opinii publicznej, zespół GHOST opracował Kartę Pracowników Nocnych 2023. MacQuarie pomógł również w stworzeniu siedmiu ilustrowanych historii pracowników nocnych, prezentowanych online i podczas wydarzeń. Informacje w mediach były monitorowane i publikowane w serwisach X/Twitter oraz TikTok. Do tej pory MacQuarie przeprowadził dwa warsztaty z serii Researcher's Nightworkshops w Barcelonie i Manchesterze. W planach są kolejne wydarzenia. Ich celem jest doskonalenie metody badań nocnych, polegającej na opowiadaniu historii eksploracji, transformacji i komunikacji w miastach nocą.
Słowa kluczowe
PRECNIGHTS, prekariat, osoba z doświadczeniem migracji, noc, praca, nocna zmiana, etnografia, Irlandia, prawa
