Zwalczanie nierówności dotyczących rodzicielstwa wśród osób LGBTQ
Analiza rodzicielstwa wśród osób LGBTQ w Europie zwraca uwagę na złożony charakter tego zjawiska naznaczony wieloma nierównościami. Przepisy regulujące technologie wspomaganego rozrodu i adopcję są bardzo zróżnicowane, co powoduje różnice w dostępie ze względu na płeć, orientację seksualną i miejsce zamieszkania. We Francji pary kobiet i kobiety samotne mają dostęp do tych technologii już od 2021 roku. Pary męskie i samotni mężczyźni pozostają wykluczeni. Macierzyństwo zastępcze jest zabronione, z kolei adopcja, z której skorzystanie nastręcza trudności wielu osobom, pozostaje niemal nieosiągalną opcją. Podobne wyzwania występują w całej Europie. Jedynymi wyjątkami są Grecja i Portugalia, które zezwalają na macierzyństwo zastępcze po spełnieniu pewnych warunków. Sytuacja ta skłoniła zespół projektu LGBTQ Parenthood do zbadania wpływu przepisów i strategii na życie rodzinne mniejszości płciowych i seksualnych. W ramach badania zrealizowanego dzięki wsparciu ze środków działania „Maria Skłodowska-Curie” badacze porównali doświadczenia rodziców we Francji i Stanach Zjednoczonych. „Przepisy i strategie dotyczące rodzicielstwa osób LGBTQ są niezwykle istotne, ponieważ wpływają na życia ludzi. Stany Zjednoczone są interesującym państwem, ponieważ zasady są zróżnicowane w zależności od stanu, a także dlatego, że macierzyństwo zastępcze jest znacznie bardziej powszechne niż w Europie”, mówi Gaëlle Meslay, koordynatorka projektu LGBTQ Parenthood.
Dwie drogi do rodzicielstwa
W ramach projektu badacze wykazali, że państwa, w których obowiązują inkluzywne przepisy dotyczące technologii wspomaganego rozrodu i adopcji, zapewniają osobom LGBTQ poczucie legitymizacji i prostszą drogę do rodzicielstwa, nawet jeśli nadal istnieje tam problem dyskryminacji. Z drugiej strony, w państwach z bardziej restrykcyjnymi przepisami, osoby te mają trudności z realizacją swoich marzeń o rodzicielstwie, w związku z czym tracą dużo czasu na poszukiwania innych opcji. Jedną z nich jest migracja prokreacyjna, w ramach której osoby te podróżują do innych krajów w celu uzyskania dostępu do technologii wspomaganego rozrodu. „Osoby, które czują, że mają zamkniętą drogę do rodzicielstwa w swoich państwach, a jednocześnie odczuwają głębokie pragnienie bycia rodzicami, mogą zdecydować się na wyjazd, aby osiągnąć swój cel. Tego rodzaju podróże są jednak bardzo kosztowne, co przekłada się do wzrostu nierówności między ludźmi”, wyjaśnia Meslay.
Rodzicielstwo osób LGBTQ a zdrowie
W ramach projektu badacze przyjrzeli się także zagadnieniom zdrowia psychicznego i dobrostanu dorosłych osób LGBTQ w Stanach Zjednoczonych, prowadząc wywiady z rodzicami oraz osobami bezdzietnymi. W ten sposób badali, w jaki sposób rodzicielstwo wpłynęło na inne aspekty życia tych osób. Rodzice LGBTQ mówią o wyższym poziomie stresu i gorszym samopoczuciu. Wiąże się to z doświadczeniami dyskryminacji związanymi z rodzicielstwem w szkole, w agencjach adopcyjnych, w instytucjach administracyjnych i w mediach społecznościowych. Odczuwanie stresu związanego z przynależnością do mniejszości oraz dyskryminacją, z jaką spotykają się rodzice LGBTQ, ma wpływ nie tylko na ich zdrowie psychiczne. Badacze wykazali, że częściej stawiają czoła problemom ze zdrowiem fizycznym - osoby należące do tej grupy częściej zapadają na choroby serca.
Strategie na rzecz inkluzywnej przyszłości
Ustalenia badaczy projektu LGBTQ Parenthood podkreślają pilną potrzebę opracowania strategii i polityk wspierających różnorodne rodziny. Kluczowym zaleceniem jest ocena konieczności zakazu macierzyństwa zastępczego we Francji i innych państwach członkowskich UE. Dopuszczenie i uregulowanie prawne macierzyństwa zastępczego może zapewnić parom LGBTQ, w szczególności parom męskim, realną drogę do rodzicielstwa. „Normy płciowe wpływają na tendencję do kojarzenia rodzicielstwa i pragnień z nim związanych z kobiecością, z kolei męskość jest często postrzegana jako przeciwieństwo opieki i rodzicielstwa”, twierdzi Meslay. „W Europie realizowany jest szereg strategii mających na celu wspieranie zaangażowania mężczyzn w rodzicielstwo, opartych na urlopach rodzicielskich oraz ograniczaniu różnic w podejściu wobec kobiet i mężczyzn. Wsparcie par męskich w dążeniu do rodzicielstwa jest kolejnym kluczowym aspektem tego procesu”.
Słowa kluczowe
LGBTQ Parenthood, technologie wspomaganego rozrodu, macierzyństwo zastępcze, adopcja, stres związany z przynależnością do mniejszości, migracje prokreacyjne, luka płciowa, rodziny LGBTQ
