Ruchy studenckie działające na rzecz wyeliminowania przemocy seksualnej na uczelniach
Przemoc ze względu na płeć w środowisku akademickim często pozostaje ukryta, a jej ofiarom odmawia się głosu, pozwalając na powtarzanie się przestępstw. Z pomocą przychodzi projekt UniswithHeart, wspierany przez program działań „Maria Skłodowska-Curie”. Poprzez wspieranie kontaktów między ofiarami, zwalczanie barier systemowych i propagowanie zasad zerowej tolerancji inicjatywa przyczynia się do tworzenia bezpieczniejszego, bardziej inkluzywnego środowiska akademickiego na całym świecie. Dokładniej mówiąc, zespół projektu bada, w jaki sposób te ruchy promują zerową tolerancję, umożliwiają ofiarom zabieranie głosu i odgrywają istotną rolę w tworzeniu środowiska akademickiego wolnego od przemocy ze względu na płeć, jednocześnie wspierając ofiary.
Wzmocnienie pozycji ofiar
Rozwijanie sieci wsparcia ma kluczowe znaczenie dla zwalczania przemocy ze względu na płeć w środowisku akademickim. Na szczególną uwagę zasługuje Europejska Studencka Sieć Wsparcia (SNS), powstała w ramach projektu UniswithHeart po pojawieniu się informacji o przypadku molestowania seksualnego na jednej z hiszpańskich uczelni. „Ofiary zazwyczaj muszą przejść pewną określoną ścieżkę, aby zgłosić sprawę. Biurokratyczny proces jest pełen powtarzających się przesłuchań, pytań i wątpliwości”, mówi Gema Tomás, doradczyni UniswithHeart na Uniwersytecie Deusto w Hiszpanii. „Z naszego doświadczenia wynika, że rzeczywistość jest brutalna: na uniwersytetach zgłaszanie molestowania bywa bardziej upokarzające niż samo nękanie”, mówi Ana Vidu, współpracowniczka projektu na Uniwersytecie Ramon Llull w Barcelonie. Dodaje przy tym: „Utworzenie sieci SNS utorowało drogę do osiągnięcia tej zmiany”.
Współpraca z władzami wyższego szczebla w celu realizacji założeń
Sieć UniswithHeart zapewnia szkolenia, doradztwo i wsparcie zarówno uniwersytetom, jak i decydentom. Obserwuje się rosnące zainteresowanie przeciwdziałaniem molestowaniu seksualnemu. Dzięki 29 konferencjom, 17 zaproszonym prelekcjom, 15 seminariom szkoleniowym, 11 mediom i relacje wideo, 13 publikacjom i trzem podcastom, projekt pomógł już wielu uniwersytetom, decydentom i całemu społeczeństwu na czterech kontynentach, współpracując z Hiszpanią, Argentyną, Australią, Kenią i Stanami Zjednoczonymi. Warto wspomnieć o konferencji NASEM 2023 Public Summit, która odbyła się w Waszyngtonie. Zaprezentowano na niej wyniki projektu UniswithHeart, uwidaczniając ponadnarodowy nacisk projektu na dobre praktyki, które mogą być wdrażane w Europie. „Pojawianie się artykułów prasowych stających w obronie ofiar wywiera również presję na uniwersytety, aby podejmowały działania na rzecz najbardziej narażonych osób. Dzięki temu ofiary coraz rzadziej boją się zabierać głos, wiedząc, że więcej osób jest po ich stronie”, podkreśla Tomás.
Ważne osiągnięcia
Znaczenie sieci UniswithHeart jest nie do przecenienia. Do wymiernych rezultatów prowadzonych przez 3 lata badań należy również podniesienie świadomości administracji uniwersyteckiej na temat poważnych konsekwencji, na jakie narażone są osoby, które doświadczyły przemocy w wyniku braku działań uczelni, a także zachęcanie ich do wdrożenia polityk przeciwdziałającym działaniom odwetowym, polityk zapobiegających przenoszeniu napastników na inne stanowiska oraz polityk „odwagi instytucjonalnej”. Oprócz przyczynienia się do zmniejszenia liczby przypadków molestowania i podniesienia świadomości na temat powszechności tego zjawiska na europejskich kampusach, projekt doprowadził do rozwoju badań nad molestowaniem seksualnym na uniwersytetach i zainicjował włączenie rzeczników partnerskich oraz ustanowienie szkoleń na temat molestowania seksualnego i zgody w ramach hiszpańskich programów akademickich. Dodatkowo przyczynił się też do postępu w pracach legislacyjnych i rozwoju polityki w zakresie informowania o nieprawidłowościach. Do głównych osiągnięć projektu należy jednak zwiększenie uznania i szersze zinstytucjonalizowanie nieformalnych mechanizmów, takich jak SNS. Sukces badanych centrów pomocy (CARE) pokazuje, że formalne i nieformalne mechanizmy muszą współpracować ze sobą w ramach wspólnej misji dotyczącej zapobiegania i reagowania na nękanie w środowisku akademickim. Vidu i Tomás zgadzają się, że znacząca i bezprecedensowa zmiana polega na zwiększeniu prawdopodobieństwa, że ktoś złoży skargę przeciwko uniwersytetowi za nieprzestrzeganie jego własnych zasad, zamiast skarżyć się na sprawcę nękania. Projekt UniswithHeart pomógł rozwinąć to podejście i upowszechnić je na hiszpańskich uczelniach, przyczyniając się do budowy bardziej humanitarnego szkolnictwa – „uniwersytetów z sercem”.
Słowa kluczowe
UniswithHeart, ofiary molestowania, uniwersytety, molestowanie seksualne, ofiary, ruchy społeczne, zero tolerancji, przemoc ze względu na płeć
