Przeglądanie, przewijanie, przesuwanie: mózg w nasyconym wizualnie świecie
Od e-maili po media społecznościowe – jesteśmy zalewani tekstem na ekranie, co na zawsze zmieniło sposób, w jaki konsumujemy treści. Czy nasz mózg jest w stanie przetworzyć cały ten tekst tak szybko jak obrazy? Aby odpowiedzieć na to pytanie, zespół językoznawców i psychologów kierowany przez New York University (NYU) wykorzystał obrazowanie mózgu. Uczeni postanowili ustalić, czy system rozumienia języka w mózgu radzi sobie ze zdaniami wyświetlanymi na ekranie w podobny sposób, jak postrzega scenę wizualną. O wynikach badania można przeczytać na łamach czasopisma „Science Advances”.
Mózg w przetwarzaniu języka
Wyniki pokazały, że mózg potrafi wykryć podstawową strukturę krótkiego zdania w czasie około 150 milisekund, czyli mniej więcej takim, jaki jest potrzebny na mrugnięcie. Naukowcy mierzyli aktywność mózgu 36 osób podczas czytania list wyrazów składających się z gramatycznych zdań lub list rzeczowników. Uczestnicy widzieli przez 300 milisekund pierwsze zdanie składające się z trzech wyrazów, a następnie drugie, które było dokładnie takie samo lub różniło się jednym słowem. Ich zadanie polegało na wskazaniu, czy drugie zdanie jest takie samo jak pierwsze. Wyniki badania pokazały, że mózg zaczyna rozróżniać proste zdania składające się z trzech słów (podmiot-orzeczenie-dopełnienie) (np. pielęgniarki dezynfekują rany) od nieuporządkowanych list wyrazów (np. serca płuca wątroby) w zaledwie 130 milisekund. Nawet w przypadku zdań niepoprawnych gramatycznie mózg szybko identyfikował strukturę i automatycznie poprawiał drobne błędy.
Zalew wiadomości w mediach cyfrowych
Co zaskakujące, ta zdumiewająca szybkość przetwarzania języka przez mózg pozostaje niezmieniona pomimo masowego odejścia od spokojnego czytania na rzecz do przeglądania i skanowania treści. „W kontekście tych przemian stało się jasne, że nasze mózgi nie tylko mają zdolność do instynktownego przetwarzania szybkich wiadomości, ale potrafią także błyskawicznie podejmować decyzje na ich podstawie – na przykład, czy zachować, czy usunąć e-mail lub jak odpowiedzieć na krótki wpis w mediach społecznościowych”, wyjaśniła współautorka badania Liina Pylkkänen, profesor na Wydziale Lingwistyki i Wydziale Psychologii NYU, cytowana w informacji prasowej. „Ale na ile dobrze rozumiemy te błyskawiczne wiadomości i jak radzi sobie z nimi nasz mózg? Fakt, że nasze mózgi są w stanie, przynajmniej w pewien sposób, uchwycić znaczenie tych szybkich komunikatów jednym spojrzeniem, może ujawnić fundamentalne mechanizmy związane z potencjałem przetwarzania systemu językowego”. „Nie wiemy jeszcze dokładnie, na jakiej zasadzie możliwe jest tak szybkie wykrywanie struktur, ale ogólna hipoteza jest taka, że gdy coś, co postrzegamy, dobrze odpowiada naszej wiedzy – w tym przypadku chodzi o znajomość gramatyki – to ta wcześniej posiada wiedza może pomóc nam szybko zidentyfikować bodziec”, mówi prof. Pylkkänen w wywiadzie dla „The Guardian”. „Podobnie jak potrafimy szybko rozpoznawać własny samochód na parkingu, tak pewne struktury językowe są szybko rozpoznawalne i mogą następnie szybko ułożyć się w mózgu w określoną składnię”.
Słowa kluczowe
mózg, e-mail, media społecznościowe, tekst, treści, język, ekran, zdanie, wyraz, wiadomości