Czy porady dotyczące zdrowia działają?
Większość powszechnie stosowanych wytycznych i przewodników zaleca lekarzom i innym pracownikom ochrony zdrowia udzielanie pacjentom porad dotyczących zmiany zachowań lub stylu życia. Pacjenci słyszą, ze powinni schudnąć, przestrzegać zaleceń dotyczących odżywiania, rzucić palenie, zacząć ćwiczyć. Trudno znaleźć osobę, która nie usłyszała jednej z tych porad od swojego lekarza. Pozostaje pytanie o to, ile osób bierze sobie je do serca.
Tak... To znaczy, nie, panie doktorze
Zespół badaczy pracujących pod kierownictwem Uniwersytetu w Göteborgu w Szwecji postanowił ustalić, czy pacjenci dokonują rzeczywistych zmian w swoim stylu życia po otrzymaniu takiej porady. Nie udało im się jednak potwierdzić ponad wszelką wątpliwość, że rady dotyczące stylu życia udzielane przez lekarzy są skuteczne. Wyniki ich badań zostały opublikowane na łamach czasopisma naukowego „Annals of Internal Medicine”. „Dotychczas dało się zaobserwować wyraźny brak badań potwierdzających skuteczność porad udzielanych pacjentom. Tymczasem istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że większość z nich nie stanowi żadnej pomocy i nie ma żadnych skutków”, zauważa Minna Johansson, główna autorka badania, profesor nadzwyczajna Uniwersytetu w Göteborgu i lekarka rodzinna, której wypowiedź została przytoczona w informacji prasowej. W ramach prac badacze przeanalizowali 379 zaleceń wydanych przez brytyjski Instytut Doskonałości w dziedzinie Ochrony Zdrowia i Opieki Społecznej (ang. National Institute for Health and Care Excellence, NICE). Jedynie w 3 % przypadków udało się udowodnić pozytywny wpływ porad na zachowanie pacjentów. W kolejnych 13 % przypadków istniały pewne przesłanki wskazujące na skuteczność, jednak ich pewność pozostawiała wiele do życzenia. Zespół przeanalizował również dodatkowe wytyczne opracowane przez inne instytucje z całego świata. Wyniki tych analiz wykazały, że autorzy wytycznych zwykle przeceniają pozytywny wpływ zalecanych zmian dotyczących stylu życia i rzadko uwzględniają ich wady. „Próba poprawy zdrowia publicznego poprzez udzielanie porad dotyczących stylu życia jednostkom jest zarówno kosztownym, jak i nieskutecznym przedsięwzięciem”, wyjaśnia Johansson. „Znacznie skuteczniejszym rozwiązaniem mogą być działania skierowane do społeczności, które pomogą nam wszystkim w prowadzeniu zdrowego trybu życia”.
Istotne porady i wytyczne
Badacze opracowali szereg nowych wytycznych i porad, tym razem kierując je do decydentów i osób zajmujących się opracowywaniem wytycznych medycznych. Wskazują w nich, że przed wydaniem zaleceń warto uwzględnić wszystkie wady i zalety proponowanego rozwiązania. „Nasze wytyczne zawierają szereg kluczowych pytań, które pomagają ocenić prawdopodobieństwo skuteczności danej zmiany trybu życia i osiągnięcia zamierzonych rezultatów”, dodaje Victor Montori, współautor badania i profesor medycyny w Mayo Clinic w Stanach Zjednoczonych.
Słowa kluczowe
styl życia, zmiana stylu życia, zmiany dotyczące stylu życia, porady dotyczące zdrowia, porada, pracownik ochrony zdrowia, lekarz, pacjent, wytyczne