Wykorzystanie zasad obiegu zamkniętego w branży odzieżowej i rybackiej
Finansowany ze środków UE projekt Glaukos, nazwany tak na cześć morskiego bóstwa z mitologii greckiej, patrona żeglarzy i rybaków, został uruchomiony w 2020 roku w celu wykorzystania zasad gospodarki o obiegu zamkniętym w przemyśle odzieżowym i branży rybackiej. Aby osiągnąć założony cel, opracowano alternatywne polimery mające zastąpić tworzywa sztuczne, tym samym zmniejszając zanieczyszczenie mikrodrobinami plastiku, źródłem których są odzież i narzędzia połowowe.
Przekształcanie biomasy w przędzę
Zespół badaczy skupionych wokół projektu Glaukos zajął się przetwarzaniem przemysłowych strumieni bocznych zawierających cukry w składowe polimery przy pomocy procesu fermentacji, który został opracowany dzięki odpowiedniemu doborowi szczepów drobnoustrojów i ich inżynierii. Otrzymane w ten sposób składniki zostały następnie wykorzystane do wytworzenia nowych biopolimerów, a także poddane testom pod kątem wykorzystania ich w tkaninach. Na bazie tych polimerów powstała przędza oraz powłoki do zastosowań w odzieży i sieciach rybackich, odznaczających się niskim śladem węglowym i niewielką zawartością tworzyw sztucznych. „Zespół projektu Glaukos opracował oceny i technologie dotyczące biodegradacji, degradacji mechanicznej i ekotoksyczności, obejmujące zróżnicowany wpływ tworzyw sztucznych na organizmy morskie, aby przyczynić się do poprawy stanu środowiska morskiego”, mówi specjalistka bioinżynierii dr Zsófia Kádár z Bio Base Europe Pilot Plant, firmy biotechnologicznej koordynującej projekt. „Mogą one zostać w przyszłości wykorzystane do oceny nowych polimerów produkowanych przez naszych partnerów bądź podczas opracowywania nowych materiałów”.
Obieg zamknięty jako wartość dodana
Aby przetworzyć zużyte tworzywa sztuczne w środki chemiczne lub materiały o wartości dodanej, należy najpierw dokonać ich depolimeryzacji. Z tego względu naukowcy starali się znaleźć i opracować enzymy zdolne do rozłożenia nowego polimeru. Modyfikując bakterie przy pomocy procesów biotechnologicznych w taki sposób, aby rosły na tych hydrolizatach tworzyw sztucznych, można przekształcić je w chemikalia lub materiały o wartości dodanej. Ten biologiczny upcykling powinien być szczególnie odpowiedni w przypadku kompozytów lub mieszanych strumieni odpadów, które obecnie nie nadają się do recyklingu ze względu na swoją złożoność. „Nasza metoda biorecyklingu ma na celu znalezienie nowego zastosowania dla odpadów z tworzyw sztucznych: wykorzystanie ich jako surowca w biotechnologii”, wyjaśnia prof. Nick Wierckx z centrum naukowo-badawczego Forschungszentrum Jülich, niemieckiego partnera projektu. Zespół projektu Glaukos stworzył również nową metodykę oceny cyklu życia, oceny obiegu zamkniętego i analizy wycieku tworzyw sztucznych. Ponadto opracował wielowymiarowy model umożliwiający określanie wyzwań, z którymi trzeba się uporać w celu wykorzystania potencjału biopochodnych i biodegradowalnych tworzyw sztucznych. Najważniejsze wyniki projektu Glaukos (Circular solutions for the textile industry) zostały zaprezentowane na wydarzeniu kończącym projekt, które odbyło się w Brukseli w maju 2024 roku. Obecnie są one także dostępne online. Z zasobów praktycznej wiedzy, metodologii, a także sukcesów i porażek, którymi podzielili się uczestnicy projektu, skorzystali przede wszystkim decydenci i inne zainteresowane strony. Oprócz przedstawienia kontrowersyjnych tematów i wyzwań technicznych, z jakimi boryka się przemysł odzieżowy i branża rybacka, partnerzy projektu zaprezentowali również zalecenia dotyczące przyszłych programów badawczych oraz możliwości integracji biopolimerów przyjaznych dla środowiska morskiego z innowacyjnymi zastosowaniami rynkowymi w branży mody i rybołówstwie. Więcej informacji: strona projektu Glaukos
Słowa kluczowe
Glaukos, rybołówstwo, branża rybacka, narzędzia połowowe, odzież, przędza, polimer, tworzywo sztuczne