Uwzględnianie etyki w nowych technologiach
Sposób prowadzenia badań i innowacji zmienia się nieustannie ze względu na pojawiające się nowe technologie, takie jak sztuczna inteligencja (AI), rzeczywistość rozszerzona, edycja genomu i biobankowanie. W tej sytuacji naukowcy muszą zachować najwyższe standardy etyczne, aby utrzymać zaufanie publiczne do swojej pracy. Celem finansowanego ze środków UE projektu iRECS jest rozwiązanie tego problemu poprzez opracowanie solidnego programu szkoleniowego przygotowującego nowe pokolenie naukowców i ekspertów ds. etyki do skutecznego przewidywania i łagodzenia kwestii etycznych w nowych technologiach. Projekt, który rozpoczął się w październiku 2022 r. i potrwa do września 2025 r., opiera się na wcześniejszych pracach w celu stworzenia zglobalizowanej społeczności praktyków etyki badań naukowych. Inicjatywy te obejmują finansowane ze środków UE projekty SIENNA, TechEthos i ENERI.
Nastawienie na nowe technologie
Na podstawie wstępnego mapowania obecnych i prognozowanych potrzeb ekspertów ds. etyki i badaczy w zakresie nowych technologii projekt koncentruje się na czterech nowych obszarach technologicznych. Pierwszym obszarem jest rzeczywistość rozszerzona, szeroki termin dotyczący technologii, które tworzą wirtualne i symulowane doświadczenia, w tym modeli przetwarzania języka naturalnego, takich jak ChatGPT. Drugim jest sztuczna inteligencja w ochronie zdrowia. Obszar ten obejmuje technologie, które mogą zautomatyzować wszystkie aspekty, od diagnostyki po zalecenia dotyczące leczenia i podejmowanie decyzji. Po trzecie, projekt bada technologię edycji genomu, taką jak CRISPR, która obejmuje strategiczne zmiany DNA w celu wprowadzenia nowych cech lub stłumienia tych niepożądanych. Czwartym obszarem zainteresowania są biobanki— wielkoskalowe zbiory próbek tkanek ludzkich, które mogą być wykorzystywane do genealogii, badań nad chorobami i wielu innych celów.
Szkolenie w zakresie badań etycznych
W ramach projektu iRECS opracowane zostaną solidne szkolenia dla ekspertów ds. etyki, które mają poszerzyć zasób recenzentów z dziedziny etyki posiadających wiedzę specjalistyczną w zakresie tych nowych technologii i edukować w zakresie zagrożeń związanych ze zglobalizowanymi badaniami. Projekt iRECS przeszkoli co najmniej 600 ekspertów ds. etyki w celu oceny kwestii etycznych w projektach badawczych wykorzystujących wspomniane nowe technologie, aby położyć podwaliny pod stały program szkoleniowy. W ramach projektu opracowano studia przypadków w celu stworzenia niezbędnych materiałów szkoleniowych i opublikowano zalecenia dotyczące polityki. W oparciu o te wstępne prace opracowano programy szkoleniowe, które analizują potencjalne skutki etyczne nowych technologii w czterech obszarach docelowych. Ostatecznie materiały będą dostępne w sześciu językach i oferowane w UE, Chinach, Korei Południowej i Afryce Zachodniej.
Zalecenia dla etycznej przyszłości
W ramach projektu opublikowano, oparte na doświadczeniach i spostrzeżeniach praktyków, zalecenia i dokumenty orientacyjne mające na celu usprawnienie odpowiednich procesów oceny etycznej i zarządzania badaniami. Publikacje te mają na celu promowanie dialogu z globalnymi partnerami na temat roli etyki i uczciwości w badaniach naukowych. Publikacje obejmują kwestie rzeczywistości rozszerzonej, sztucznej inteligencji w opiece zdrowotnej, edycji genomu oraz biobankowania.
Słowa kluczowe
iRECS, etyka, rozszerzona rzeczywistość, AI, opieka zdrowotna, edycja genomu, biobanki, DNA, etyka badań naukowych