Skupienie się na bioróżnorodności przy planowaniu infrastruktury transportowej
Sieci transportowe wywierają znaczny wpływ na otaczające je środowisko. Często działają jako bariery w naturalnych krajobrazach, ponieważ rozszerzają urbanizację na dotychczas wiejskie i mniej zaludnione regiony Europy, wywierając w ten sposób presję na naturalne siedliska. „Na przykład rozbudowa infrastruktury transportowej w celu połączenia odległych obszarów górskich lub wysp może przyciągnąć zwiększoną turystykę, powodując wzrost popytu na zakwaterowanie i usługi gastronomiczne” — zauważa koordynatorka projektu BISON Matina Loukea z Centrum Badań i Technologii Hellas (CERTH) w Grecji. „Niemniej jednak, niezależnie od tych korzyści infrastruktura transportowa często ma negatywny wpływ na różnorodność biologiczną. Może to obejmować emisję zanieczyszczeń i wprowadzanie nierodzimych gatunków, które dodatkowo zwiększają obciążenie ekosystemów”.
Infrastruktura transportowa a bioróżnorodność
Finansowany ze środków UE projekt BISON miał na celu dogłębne zbadanie złożonych relacji między infrastrukturą transportową a różnorodnością biologiczną. Jego celem było zidentyfikowanie i podjęcie kluczowych wyzwań w zakresie badań i innowacji związanych z włączaniem różnorodności biologicznej do głównego nurtu w całym cyklu życia infrastruktury transportowej. W projekcie wzięło udział 39 partnerów i sześć podmiotów zewnętrznych, w tym 16 ministerstw transportu. Loukea podkreśla ważną rolę, jaką odegrał zespół ds. koordynacji technicznej, w skład którego wchodzili również Thierry Goger z FEHRL, Yannick Autret z MTES (strona w języku francuskim) i Charlotte Navarro z FRB. „Wszystko to dotyczy tematu o wysokim potencjale konfliktu, tematu, który jest bardzo trudny do określenia pod kątem priorytetów badawczych lub innowacyjnych” — wyjaśnia Loukea.
Holistyczne podejście do planowania infrastruktury transportowej
Wspólnie zespół projektowy sformułował holistyczną wizję, zwaną Strategicznym planem badań i wdrożeń (SRDA, ang. Strategic Research and Deployment Agenda), w którym zwraca uwagę na potrzebę integracji różnych czynników w planowaniu infrastruktury transportowej, z których niektóre, takie jak zarządzanie, zaangażowanie społeczne i wsparcie dla innowacyjnych podejść operacyjnych, na pierwszy rzut oka mogą wydawać się oderwane od różnorodności biologicznej. „Plan SRDA składa się z kilku kluczowych elementów” — wyjaśnia Loukea. „Syntetyzuje istniejącą wiedzę, udostępniając ją zainteresowanym stronom i proponuje jasną ścieżkę badawczą w celu sprostania wyzwaniom środowiskowym. Identyfikuje również luki i możliwości w zakresie polityki i finansowania, torując w ten sposób drogę do zorientowanego na działanie, spójnego podejścia”. Plan SRDA podkreśla również, że wszelkie analizy powinny być przeprowadzane w ramach kompleksowego podejścia „jedno zdrowie”, które uznaje wzajemne powiązania między zdrowiem ludzi, zwierząt i środowiska. W ramach projektu opracowano również szereg dokumentów orientacyjnych oraz podręcznik zatytułowany „Biodiversity and infrastructure: A handbook for Action” (Bioróżnorodność a infrastruktura: podręcznik działania). Ma to na celu zachęcenie sektorów transportu i ekologii do współpracy na rzecz zrównoważonego rozwoju infrastruktury. Inne narzędzie dla polityki, internetowa Europejska Mapa Defragmentacji (EDM), umożliwia spójne połączenie zarządzania istniejącą infrastrukturą z kwestiami różnorodności biologicznej. Wiele z ustaleń i narzędzi projektu zostało wykorzystanych przez podmioty globalne, takie jak Program Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska.
Przyjazne dla bioróżnorodności podejście do infrastruktury transportowej
Loukea zauważa, że najtrudniejsze dopiero przed nami i że konieczne jest zaangażowanie wszystkich sieci — transportowych, energetycznych i energii odnawialnej. Na kolejnym etapie zidentyfikowano cztery kluczowe kwestie. Obejmują one opracowanie podejścia przyjaznego dla różnorodności biologicznej dla różnych rodzajów infrastruktury transportowej oraz określenie kluczowych celów technicznych niezbędnych do zapewnienia synergii między sektorami transportu i energii. I na koniec, chociaż nie można ignorować ekonomicznych aspektów przygotowywania zrównoważonych projektów infrastrukturalnych, należy również nadać priorytet perspektywom społecznym. „Włączając czynniki środowiskowe do planowania infrastruktury, musimy być w stanie wykazać korzyści dla zdrowia publicznego i dobrego samopoczucia” — dodaje Loukea.
Słowa kluczowe
BISON, transport, infrastruktura, bioróżnorodność, klimat, energia, odnawialne źródła energii, zanieczyszczenia