Lokalne rozwiązania wspierające gospodarkę o obiegu zamkniętym w obszarze renowacji budynków
Renowację budynków często traktuje się jako ścieżkę do zrównoważonego rozwoju. Rzeczywistość może jednak okazać się nie tak różowa. „Pomimo deklaracji dotyczących zrównoważonym rozwoju większość rozwiązań renowacyjnych utrwala gospodarkę liniową”, mówi Ana Tisov, koordynatorka finansowanego przez UE projektu Drive 0. „Potrzebujemy zmiany paradygmatu polegającej na przestawieniu się na gospodarkę o obiegu zamkniętym”. Zespół Drive 0 przeprowadził pilotaże w siedmiu krajach o bardzo różnych uwarunkowaniach lokalnych: w Estonii, Grecji, Irlandii, Włoszech, Holandii, Słowenii i Hiszpanii. Czerpiąc wiedzę z pierwszej generacji projektów renowacyjnych programu „Horyzont 2020”, badacze położyli równie duży nacisk na użytkowników końcowych i kontekst lokalny, co na technologię i modele biznesowe. „Wprowadzając w życie zasady renowacji o obiegu zamkniętym, podnieśliśmy poziom umiejętności w branży budowlanej, częściowo dzięki naszym innowacyjnym narzędziom, które nadal są wykorzystywane”, dodaje Tisov. „Pomimo pewnych początkowych zastrzeżeń, spotkaliśmy się z naprawdę pozytywnym odzewem ze strony właścicieli”.
Rozwiązania gotowe do użycia
Programy pilotażowe Drive 0 dotyczyły zarówno mieszkań socjalnych, jak i prywatnych, a renowacje były wspierane ze środków publicznych, dotacji unijnych oraz funduszy prywatnych. Prace były wykonywane przez lokalne partnerstwa przemysłowe i akademickie. Po zidentyfikowaniu potrzeb każdego budynku, w tym po ocenie całkowitej charakterystyki w cyklu życia, obejmującej przepływy materiałów i zużycie energii, zidentyfikowano najbardziej zrównoważone podejście. Aby skrócić czas, obniżyć koszty i uprościć proces budowy, zespół Drive 0 zaprojektował modułowe, gotowe do użycia rozwiązanie, które wykorzystuje lokalny rynek, wiedzę, umiejętności i materiały budowlane. Holenderski program pilotażowy pozwolił zademonstrować całkowitą modernizację z zerową emisją netto, w tym renowację elewacji budynków szeregowych przy użyciu prefabrykowanych paneli, ponowne wykorzystanie murów i ram okiennych oraz recykling szyb i kamieni do postaci nowych produktów, takich jak izolacja z wełny mineralnej. „Nasze podejście, które spotkało się dużym zainteresowaniem władz lokalnych, wykorzystywało więcej technik obiegu zamkniętego, niż się spodziewaliśmy. Prace ukończono w siedem dni, ale dzięki dalszej optymalizacji udało nam się dodatkowo skrócić ten czas do trzech dni”, mówi Tisov. Irlandzki program pilotażowy poprawił efektywność energetyczną dwupiętrowych bliźniaczych domów socjalnych zbudowanych z murowanych ścian szczelinowych z parterem z litego betonu, pierwszym piętrem o konstrukcji drewnianej i drewnianym dachem na poddaszu. Wcześniejszy system ścian konstrukcyjnych z lekkiej stali został wykorzystany do montażu systemu izolacji ścian zewnętrznych, polegającego na dodaniu modułowych paneli ściennych na elewacji frontowej obok okien z potrójnymi szybami. W jednym z domów zainstalowano system wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła oraz panele fotowoltaiczne. Wstępne wyniki, które są nadal monitorowane, wskazują na roczne oszczędności energii pierwotnej na poziomie 55-85%, oraz redukcję emisji CO2. Ta prawdopodobnie pierwsza demonstracja modułowych systemów modernizacji w Irlandii stała się zarzewiem dyskusji wśród firm przemysłowych i agencji państwowych. „Te demonstracje pokazują, dlaczego lokalny kontekst jest tak ważny dla renowacji o obiegu zamkniętym. W Holandii handel materiałami budowlanymi pochodzącymi z recyklingu jest dobrze rozwinięty i wykorzystuje certyfikację używanych materiałów, jednak w Irlandii nie ma takiego systemu”, wyjaśnia Tisov. Członkowie konsorcjum doradzają obecnie w zakresie tworzenia krajowej mapy drogowej obiegu zamkniętego dla sektora budowlanego.
Etapy transformacji
Pilotaże w Drive 0 pokazują, że oprócz innowacji technicznych, takich jak wspomagana komputerowo produkcja precyzyjnych części, zmiana paradygmatu na renowację o obiegu zamkniętym wymaga fundamentalnej transformacji rynku, w której dostawcy będą ponosili odpowiedzialność za cykl życia swoich produktów. W związku z tym zespół Drive 0 przeprowadził oprócz pilotaży także szkolenia, aby poszerzyć wiedzę i umiejętności w zakresie technik renowacji o obiegu zamkniętym. Powstał też interaktywny zestaw narzędzi cyfrowych o nazwie circular homes. Jest on przeznaczony głównie dla właścicieli domów i zawiera wskazówki dotyczące takich aspektów, jak zużycie wody czy izolacja. „Kiedy rozpoczynaliśmy projekt Drive 0, konsumenci i przemysł dopiero zaznajamiali się z koncepcją obiegu zamkniętego, natomiast teraz przechodzimy do dyskusji na temat jej wdrożenia”, dodaje na koniec Tisov.
Słowa kluczowe
Drive 0, zasoby budowlane, renowacja, prefabrykowane, o obiegu zamkniętym, renowacja, obieg zamknięty, mieszkania socjalne
