Promowanie zrównoważonej akwakultury o niskiej trofii
Wyżywienie coraz większej liczby ludzi na świecie stanowi obecnie jedno z największych wyzwań stojących przed ludzkością. Według szacunków do 2050 roku będziemy musieli produkować dwa razy więcej żywności niż obecnie. „Sektor rolnictwa wykorzystuje blisko połowę nadającej się do zamieszkania powierzchni Ziemi, wykorzystuje 69 % dostępnej wody słodkiej i odpowiada za wytwarzanie od 25 % do 30 % emisji gazów cieplarnianych", zauważa Philip James, koordynator projektu AquaVitae z ramienia norweskiej spółki Nofima. „Musimy zdywersyfikować nasze systemy produkcji żywności, odejść od niezrównoważonych form wykorzystywania zasobów i wytwarzać żywność w sposób, który nie będzie miał aż tak negatywnego wpływu na planetę".
Kompleksowe podejście wielotroficzne
Jedną z dostępnych i możliwych do wykorzystania opcji jest zbudowanie zrównoważonego i konkurencyjnego sektora akwakultury. Choć ponad 70 % powierzchni naszej planety pokrywa woda, zaledwie 2 % żywności spożywanej na świecie pochodzi z morza. Zespół projektu AquaVitae postanowił zająć się tą dysproporcją, poszukując sposobów na zwiększenie wydajności uprawy gatunków o niskiej trofii na Oceanie Atlantyckim. Prace w ramach projektu rozpoczęły się od wskazania smacznych i bogatych w substancje odżywcze gatunków, takich jak wodorosty, uchowce, ostrygi i małże, a także ogórki morskie i jeżowce. To właśnie one mają pełnić rolę przyszłych zrównoważonych źródeł żywności oraz jej składników. Następnie badacze opracowali kompleksowe wielotroficzne podejście do akwakultury. Opierało się na wspólnej hodowli gatunków z różnych poziomów troficznych, od mikroglonów po ryby. „Koncepcja opiera się na założeniu wykorzystania odpadów i składników odżywczych z wyższych poziomów troficznych jako źródła pożywienia dla gatunków z niższych poziomów troficznych”, wyjaśnia James. „W rezultacie powstaje model gospodarki o obiegu zamkniętym, który ogranicza negatywny wpływ na środowisko charakterystyczny dla hodowli monokulturowych”.
Pilotażowe hodowle lądowe i morskie
Zespół projektu przeprowadził szereg badań pilotażowych. „Hodowle na lądzie charakteryzują się tym, że opierają się na określonym systemie, który możemy mierzyć i w pewnym stopniu kontrolować”, wyjaśnia James. „Na morzu środowisko zmienia się znacznie bardziej dynamicznie. W ramach prac przyjrzeliśmy się obu opcjom”. W przypadku fiordów u wybrzeży Wysp Owczych zespół badał możliwość hodowli łososia, oceniając korzystne skutki dołączenia wodorostów i małży. Uchowce były z kolei hodowane przez badaczy z wodorostami i ogórkami morskimi w bardziej kontrolowanych warunkach lądowych. Analizy objęły także hodowlę krewetek w stawach – badacze chcieli sprawdzić, jakie gatunki mogą rozwijać się dzięki odpadom z hodowli krewetek. Przy okazji sprawdzili także nowe czujniki wykrywające siarkę. Jest to istotne, ponieważ zapewnienie odpowiednich poziomów siarki ma kluczowe znaczenie dla skutecznej hodowli krewetek. Zespół skupił się także na postrzeganiu akwakultury przez konsumentów. Badacze odkryli, że konsumenci byli skłonni zapłacić do 50 % więcej za produkty z owoców morza charakteryzujące się wysoką wartością odżywczą, a także do 40 % więcej za produkty certyfikowane jako przyjazne dla środowiska.
Korzyści akwakultury o niskiej trofii
Zespołowi udało się z powodzeniem wykazać liczne korzyści zastosowania nowego podejścia do akwakultury. Najważniejsze wnioski i ustalenia są dostępne w wydanej przez zespół przystępnej broszurze cyfrowej. „Moim zdaniem zastosowanie tego podejścia jest oczywistością”, dodaje James. „Potrzebujemy znacznie więcej żywności. Musimy wytwarzać ją w zrównoważony sposób. Akwakultura jest z kolei najbardziej zrównoważoną metodą produkcji”. Zdaniem koordynatora, jednym z kluczowych elementów projektu był kompleksowy program wymiany dla naukowców na wczesnym etapie kariery, który umożliwił trzynaściorgu młodych badaczy prowadzenie badań za granicą. „To właśnie ci badacze będą w przyszłości rozwijać działania realizowane w ramach projektu AquaVitae i promować jego rezultaty”, dodaje.
Słowa kluczowe
AquaVitae, akwakultura, rolnictwo, troficzne, mikroglony, wodorosty, uprawa
