Potencjał uczestnictwa i elastyczności na rynku energetycznym
Rezerwy paliw kopalnych, które wydawały się nieskończone, umożliwiły budowę scentralizowanych systemów wytwarzania i dostaw energii elektrycznej, które były w stanie zaspokoić zmienne zapotrzebowanie społeczeństw. Zielona transformacja energetyczna opiera się na stale rosnącym udziale odnawialnych źródeł energii (OZE) i małych rozproszonych instalacji wytwarzających energię przy domach i budynkach. Zdecentralizowane wytwarzanie, magazynowanie i zużycie energii łączy się z nieciągłą dostępnością OZE, co stanowi przyczynę zmienności przepływów energii i zakłóca pracę systemu. Rozwój inteligentnych sieci i rynków elastyczności będzie opierał się na cyfryzacji, co umożliwi interesariuszom reagowanie na sygnały rynkowe poprzez dopasowanie podaży i popytu w zrównoważony i sprawny sposób. Aby wykorzystać ten potencjał, w ramach finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu X-FLEX badacze opracowali skuteczne i przystępne cenowo rozwiązania umożliwiające optymalne wykorzystanie zdecentralizowanych elastycznych zasobów energetycznych, obniżenie kosztów i zwiększenie odporności.
Optymalizacja sieci i udziału w rynku oraz łączenie danych
Rozwiązania opracowane w ramach projektu X-FLEX mają na celu umożliwienie wszystkim zainteresowanym stronom aktywnego uczestnictwa w rynkach energii w celu zwiększenia niezawodności sieci i efektywności energetycznej oraz stworzenia nowych możliwości rynkowych. W celu osiągnięcia tych założeń badacze zajęli się opracowaniem i przeprowadzili wdrożenia pilotażowe czterech narzędzi. Zdaniem koordynatora projektu Antonio Marquésa z ośrodka ETRA Research and Development, „narzędzie Gridflex przeznaczone dla operatorów sieci i mikrosieci wykorzystuje elastyczność w celu ograniczania problemów związanych z nadmiernym zapotrzebowaniem na energię, takich jak między innymi niestabilność napięcia i prądu, a także sprzyja zapewnieniu odpowiednio wysokiej jakości dostaw energii w miarę wzrostu udziału nieciągłych OZE w koszyku energetycznym". Przeznaczone dla organów zarządzających elastycznością narzędzie Serviflex może skutecznie zoptymalizować wykorzystanie elastycznych zasobów energetycznych, biorąc pod uwagę wymagania i ograniczenia biznesowe i operacyjne. Narzędzie Marketflex pomaga konsumentom i prosumentom uczestniczyć w rynkach energii jako osoby fizyczne lub za pośrednictwem podmiotów pośredniczących, takich jak sprzedawcy i agregatory. Platforma X-Flex łączy z kolei dane z różnych elastycznych zasobów energetycznych i wykorzystuje inne narzędzia, aby zapewnić bezpieczniejsze, stabilniejsze i bardziej przyjazne dla środowiska dostawy energii.
Sprawniejsze działanie sieci, większa elastyczność i odporność
Wdrożenia pilotażowe narzędzi zostały przeprowadzone w czterech lokalizacjach na terenie Bułgarii, Grecji i Słowenii, a ich realizacja pozwoliła na weryfikację zarówno korzyści, jak i wyzwań. „Wszystkie programy pilotażowe doprowadziły do wzrostu wykorzystania energii odnawialnej i samowystarczalności. Narzędzia umożliwiły skuteczne prognozowanie i obsługę jednostek oraz zapewniły wysoką elastyczność, szczególnie w kontekście ładowania pojazdów elektrycznych”, zauważa Marqués. Doskonałej jakości obserwacje oraz metody prognozowania zaowocowały stosunkowo krótkim czasem łagodzenia nadmiernego popytu, w wielu przypadkach pozwalając na obniżenie stosunku mocy szczytowej do średniej, co wskazuje na większą sprawność sieci. Znacznie szybsze było także usuwanie skutków wichur, co wskazuje na wyższą odporność na coraz częstsze ekstremalne zjawiska pogodowe. Obecnie konieczne jest jednak rozwiązanie problemu braku stosownych regulacji i przepisów w większości państw członkowskich UE, aby umożliwić lokalnym społecznościom energetycznym pełne wykorzystanie rynkowych usług w zakresie elastyczności.
Korzyści gospodarcze, środowiskowe i społeczne
Narzędzia do zarządzania energią opracowane w ramach projektu X-FLEX mogą przyczynić się do obniżenia kosztów dzięki inteligentnej produkcji i magazynowaniu energii oraz wykorzystaniu elastyczności na rynku energii. Zwiększają także korzyści dla środowiska dzięki poprawie wydajności lokalnej produkcji energii z OZE, która stanowiła rezultat wszystkich wdrożeń pilotażowych wynikający z wykorzystania nowych narzędzi. Korzyści ekonomiczne i środowiskowe mogą mieć pozytywny wpływ na sektor turystyczny, nie wspominając o nowych miejscach pracy w sektorze IT. „Obniżenie kosztów, zwiększenie odporności i wydajności oraz obniżenie emisji jest możliwe dzięki usprawnieniu integracji, zarządzania i optymalizacji wykorzystania OZE w sieci oraz poprawie dopasowania wytwarzania energii elektrycznej do zapotrzebowania”, podsumowuje Marqués. Po wskazaniu szeregu lokalizacji, w których istnieje możliwość wdrożenia nowych rozwiązań, zespół projektu X-FLEX jest na dobrej drodze do przekonania interesariuszy do wykorzystania potencjału rynków elastyczności z korzyścią dla konsumentów, przemysłu i środowiska.
Słowa kluczowe
X-FLEX, energia, sieć, OZE, odnawialne źródła energii, elastyczne zasoby energetyczne, rynki energii, rynki elastyczności, rozproszone zasoby energii, mikrosieć, prosumenci
