Badania naukowe zwiększające znaczenie gruntów w strategiach przeciwdziałania zmianie klimatu
Wykorzystujące grunty technologie i praktyki łagodzące zmianę klimatu (ang. land-based mitigation technologies, LMT) są kluczowymi elementami strategii przeciwdziałania zmianie klimatu, stanowiącymi około 30 % ustalonych na poziomie krajowym wkładów określonych w porozumieniu paryskim. Mimo że celem LMT jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych pochodzących z użytkowania gruntów i usunięcie ich z atmosfery przy wykorzystaniu gruntów jako pochłaniacza dwutlenku węgla, na drodze do ich upowszechnienia stoi szereg niepewności i przeszkód związanych z ich skutecznością. Poprawa metod oceny tych praktyk i opracowanie bardziej szczegółowej charakterystyki mogłoby pomóc w podejmowaniu decyzji zarówno w sektorze prywatnym, jak i przez decydentów politycznych. Z myślą o tym uruchomiono finansowany przez Unię Europejską projekt LANDMARC. „Światowy i regionalny potencjał zwiększania skali technologii łagodzących wykorzystujących grunty, pomimo ryzyka ponownego uwolnienia, jest znaczny, zarówno pod względem redukcji emisji, jak i pochłaniania dwutlenku węgla za pomocą praktyk opartych na przyrodzie”, mówi Jenny Lieu, współkoordynatorka projektu LANDMARC.
Postępy w rozszerzaniu możliwości technologii
„Kluczowe znaczenie ma sprawdzenie, czy dane rozwiązanie LMT spełnia swoje zadanie związane z celami klimatycznymi. Potrzebne są lepsze i bardziej wiarygodne pomiary, aby móc ilościowo określić rzeczywiste emisje i ilość składowanego dwutlenku węgla”, mówi Eise Spijker, drugi koordynator projektu LANDMARC. Zespół projektu LANDMARC opracował bardziej niezawodne metody, zwane narzędziami pomiaru i monitorowania dwutlenku węgla, służące do oceny skuteczności poszczególnych rozwiązań LMT w różnych kontekstach. Techniki te, tradycyjnie stosowane w mikrobiologii, agronomii i innych dziedzinach, mogą być obecnie wykorzystywane do uzyskiwania wiarygodnych pomiarów zawartości dwutlenku węgla w glebie lub biomasie oraz do weryfikacji potencjału różnych LMT w zakresie łagodzenia zmiany klimatu. Oferują również opłacalne metody, które właściciele gruntów mogą stosować bez konieczności zatrudniania drogich firm konsultingowych. W ramach projektu w 14 krajach odbyły się również doświadczenia łączące teledetekcję z narzędziami i metodami monitorowania in situ. Projekt LANDMARC zgromadził nie tylko multidyscyplinarnych ekspertów ze środowisk akademickich, ale także specjalistów faktycznie zajmujących się rozwiązaniami LMT w praktyce i zainteresowane strony z różnych części świata. Zorganizowano ponad 716 działań z udziałem zainteresowanych stron, takich jak warsztaty i wywiady, aby wspólnie opracować zasoby wiedzy na potrzeby tworzenia modeli, które mogą ułatwić wdrażanie tych technologii i gromadzenie danych w terenie w celu monitorowania i pomiaru CO2.
Unikalne wnioski
Zintegrowane podejście zastosowane w projekcie LANDMARC było niezbędne do zidentyfikowania ważnych czynników sprzyjających szerszemu wdrożeniu LMT. Badania wykazały na przykład, że lokalna i tradycyjna wiedza i praktyka, choć mają dużą wartość dla LMT, są często niedostatecznie wykorzystywane lub wręcz ignorowane. Dzięki zaangażowaniu zainteresowanych stron udało się zidentyfikować również luki w wiedzy dotyczące konkretnych rozwiązań i kosztów w zakresie technologii LMT. Ponadto zespół doszedł do wniosku, że zmiana klimatu nie może być jedynym powodem wdrażania tych rozwiązań. Ich zdaniem praktyki te muszą również zapewniać korzyści społeczne i gospodarcze, dzięki czemu okażą się cennym rozwiązaniem w dłuższej perspektywie.
Korzyści dla społeczeństwa
Analiza polityk przeprowadzona w ramach projektu LANDMARC może dostarczyć informacji, które pomogą w unijnej inicjatywie mającej na celu opracowanie mechanizmu certyfikacji pochłaniania dwutlenku węgla, a także uzupełnią inne polityki, które są w stanie zachęcić zarządców gruntów do angażowania się w bardziej zrównoważone praktyki LMT. Wyniki badania pokazują, że właściwym podejściem jest połączenie różnych zestawów rozwiązań LMT. W Europie, w zależności od regionu, są to takie praktyki jak zintegrowane zarządzanie żyznością gleby, praktyki w zakresie gospodarki leśnej, zarządzanie pożarami środowiskowymi, ponowne nawadnianie terenów podmokłych oraz produkcja bioenergii z wychwytywaniem i sekwestracją dwutlenku węgla. Jak podkreślają Lieu i Spijker, „Nasze skupienie się na bardziej zintegrowanej wycenie praktyk LMT przynosi korzyści lokalnym wspólnotom i społeczeństwom w postaci lepszej odporności na zmianę klimatu i inne wstrząsy zewnętrzne. Celem zwiększania skali LMT jest nie tylko pochłanianie dwutlenku węgla czy redukcja emisji, ale przede wszystkim zapewnienie innych istotnych korzyści społecznych i środowiskowych”.
Słowa kluczowe
LANDMARC, zmiana klimatu, CO2, gaz cieplarniany, technologie łagodzące wykorzystujące grunty, pochłanianie dwutlenku węgla, porozumienie paryskie
