Usuwanie barier dla otwartych badań naukowych w Europie
Europejska chmura dla otwartej nauki (EOSC) to godna zaufania platforma cyfrowa, która zapewnia naukowcom stały dostęp do pełnego cyklu danych badawczych gromadzonych w całej Europie. Za jej pośrednictwem mogą oni nie tylko uzyskać dostęp do danych i dzielić się nimi, ale także wspólnie prowadzić badania. Jednak mimo że ramy EOSC oferują ogromne możliwości rozwoju europejskich badań, ogólny potencjał otwartej nauki nie jest wykorzystywany z powodu fragmentacji usług, polityk i praktyk w zakresie otwartej nauki. Z pomocą przychodzi projekt NI4OS-Europe, w ramach którego w 15 państwach ustanowiono krajowe platformy chmury dla otwartej nauki – National Open Science Cloud Initiatives (NOSCI), których celem jest zwiększanie spójności funkcjonowania otwartej nauki. „Jednym z najważniejszych aspektów projektu NI4OS-Europe było usunięcie barier związanych z dostarczaniem transgranicznych i międzysektorowych interoperacyjnych usług, narzędzi i polityk, zwłaszcza w ramach EOSC”, wyjaśnia Ognjen Prnjat, koordynator projektu NI4OS-Europe i dyrektor ds. europejskich infrastruktur i projektów w greckiej sieci badawczo-technologicznej GRNET National Infrastructures for Research and Technology. Dzięki uwzględnieniu różnic regionalnych pod względem infrastruktury cyfrowej i praktyk otwartej nauki projekt odegrał kluczową rolę w niwelowaniu przepaści cyfrowej w południowo-wschodniej Europie. „NI4OS-Europe to projekt umożliwiający kontynuację trwającej od dwóch dekad współpracy w Europie Południowo-Wschodniej, mający na celu wzmocnienie pozycji regionalnych naukowców i przyczynienie się do rozwoju tego obszaru poprzez poprawę dostępu do zasobów badawczych i przyjęcie praktyk otwartej nauki w tym konkretnym regionie”, mówi Prnjat.
Czerpanie z istniejących praktyk EOSC
W oparciu o szereg uzupełniających się inicjatyw podejmowanych w ciągu ostatnich 20 lat działania w projekcie NI4OS-Europe doprowadziły do połączenia istniejących infrastruktur elektronicznych, usług tematycznych, otwartych danych i repozytoriów publikacji, przyczyniając się do zmniejszenia rozproszenia tych usług. Ponadto projekt umożliwił organizację szkoleń i budowanie zdolności, a także opracowanie wytycznych politycznych, promowanie integracji technicznej z EOSC i wsparcie stosowania zasad FAIR dotyczących możliwych do znalezienia, dostępnych, interoperacyjnych i nadających się do ponownego wykorzystania danych. Zespół projektu NI4OS-Europe opracował szczegółowe zalecenia dotyczące korzystania z EOSC oraz szereg narzędzi prawnych, technicznych i proceduralnych wspierających tworzenie i udostępnianie otwartych danych. W ramach projektu odbyło się wiele szkoleń, zarówno na poziomie krajowym, jak i regionalnym, a także szereg działań upowszechniających rezultaty prac.
NOSCI – krajowe platformy chmury dla otwartej nauki
NOSCI to inicjatywy realizowane przez koalicję renomowanych organizacji krajowych, które mają swój udział w rozwijaniu EOSC. Zapewniają one dostosowanie priorytetów technicznych i politycznych na poziomie krajowym, łącząc zainteresowane strony i szerząc świadomość na temat postępów w dziedzinie EOSC. Platformy te współpracują również z innymi krajowymi inicjatywami wspierającymi innowacje w każdym z państw objętych projektem. „Aby osiągnąć ten cel, rozpoczęliśmy analizę i mapowanie interesariuszy, co dało nam ogląd lokalnych możliwości i potrzeb oraz pozwoliło opracować zestaw wytycznych uzupełniających działania zapewniające ustanowienie i funkcjonowanie NOSCI”, dodaje Prnjat. Projekt NI4OS-Europe ułatwił współpracę między naukowcami z różnych krajów poprzez promowanie najlepszych praktyk i dzielenie się zasobami. Ponadto pomógł we wdrożeniu szerokiego wachlarza otwartych usług do EOSC, które ułatwiają wymianę wiedzy ponad granicami i umożliwiają dostosowanie możliwości badawczych w Europie Południowo-Wschodniej do poziomu pozostałych krajów europejskich. „Dzięki łączeniu krajowych inicjatyw i e-infrastruktur projekt NI4OS-Europe umożliwia naukowcom dostęp do szerszego zakresu usług i pozwala na bardziej efektywną współpracę, tym samym wspierając cele otwartej nauki i doskonałości badawczej zarówno w Europie, jak i poza jej granicami”, dodaje Prnjat.
Słowa kluczowe
NI4OS-Europe, otwarta, nauka, współpraca, wytyczne, chmura, inicjatywy
