Narzędzia cyfrowe zwiększają znaczenie dziedzictwa kulturowego
Instytucje dziedzictwa kulturowego, takie jak między innymi biblioteki, muzea i teatry, stanowią filar demokratycznej tożsamości społeczności na całym świecie. Postępujące w błyskawicznym tempie zmiany technologiczne grożą spadkiem znaczenia takich podmiotów w społeczeństwie, jeśli zarówno one same, jak i zasoby, którymi się opiekują, nie staną się częścią cyfrowego krajobrazu. W ramach finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu inDICES badacze przyjrzeli się rozwiązaniom cyfrowym, które mogą przyczynić się do zwiększenia dostępności oraz znaczenia instytucji dziedzictwa dla następnych pokoleń.
Zasoby wiedzy pomagają decydentom
Projekt inDICES połączył 14 partnerów i zgromadził ekspertów zajmujących się dziedzinami ekonomii kultury, prawa własności intelektualnej i humanistyki cyfrowej. Simonetta Buttò, koordynatorka inicjatywy, tłumaczy: „Naszym celem było opracowanie zestawu zaleceń politycznych z myślą o wsparciu instytucji dziedzictwa kulturowego w realizacji misji publicznej w sferze cyfrowej, wspieraniu demokratycznej i skoncentrowanej na społeczności transformacji cyfrowej tych podmiotów oraz zwiększaniu dostępu do cyfrowych zasobów dziedzictwa kulturowego i możliwości jego ponownego wykorzystania”. W tym celu zespół projektu inDICES opracował szereg zasobów wiedzy w oparciu o szereg kluczowych analiz. W ramach projektu badacze przeanalizowali dane związane z rewolucją cyfrową oraz sposobem tworzenia i udostępniania kreatywnych treści. Dokonali także przeglądu europejskich przepisów dotyczących praw autorskich i własności intelektualnej w kontekście cyfryzacji. Zebranie najlepszych praktyk stanowiło podstawę do opracowania cennych zaleceń i narzędzi pozwalających na podejmowanie świadomych decyzji.
Zasoby technologiczne jako podstawa narzędzi metodologicznych
W celu wsparcia instytucji dziedzictwa kulturowego zespół projektu opracował szereg narzędzi cyfrowych. Wiele z nich, w tym między innymi narzędzie Participatory Space, pulpit analiz wizualnych (Visual Analytics Dashboard, VAD) i oraz narzędzie do samooceny (Self-Assessment Tool, SAT), zostało włączone do Otwartego Obserwatorium – Open Observatory, które stanowi fundament projektu. Participatory Space jest zbiorem różnorodnych cyfrowych narzędzi i przestrzeni zaprojektowanych w celu usprawnienia gromadzenia danych i ułatwienia wspólnego podejmowania decyzji. VAD to wielojęzyczne, zaawansowane narzędzie analityczne, które pozwala kierownikom instytucji dziedzictwa kulturowego obserwować w czasie rzeczywistym dyskurs publiczny związany z obszarami ich działalności i rewolucją cyfrową. Z kolei narzędzie SAT oparte na kwestionariuszach i konkretnych zaleceniach dostosowanych do indywidualnych potrzeb ma na celu budowanie możliwości i potencjału w zakresie transformacji cyfrowej. Oprócz opracowywania opartych na danych naukowych zaleceń politycznych i narzędzi cyfrowych zespół projektu inDICES opracował masowy otwarty kurs online (MOOC), który ma na celu pomoc interesariuszom reprezentującym instytucje dziedzictwa w zrozumieniu następstw i skutków transformacji cyfrowej oraz obserwacji tego procesu na szczeblu instytucjonalnym.
Współpraca kluczem do sukcesu
Początkowo zespół projektu inDICES miał nadzieję na połączenie Otwartego Obserwatorium z platformami usługowymi Stowarzyszenia „Sieć Europeana” (ENA). Zakładany stopień połączenia usług okazał się jednak niemożliwy do realizacji. Buttò wyjaśnia: „W związku z tym podjęliśmy decyzję o realizacji integracji w ograniczonym zakresie – Otwarte Obserwatorium pozostało samodzielną platformą, jednak obecnie można trafić do niego z popularnej witryny internetowej European Pro obsługiwanej przez Fundację Europeana, gdzie na użytkowników czekają materiały przeznaczone dla profesjonalistów zajmujących się dziedzictwem kulturowym”. Kolejnym sposobem na promowanie działań zespołu projektu inDICES było nawiązanie współpracy z realizowanym obecnie projektem RECHARGE, czyli kolejnym działaniem finansowanym ze środków Unii Europejskiej. Realizacja projektu RECHARGE opiera się na niektórych aspektach opracowanych przez zespół badawczy inDICES. Co więcej, oba zespoły uzgodniły już skoordynowane działania, które przyczynią się do optymalizacji współpracy. Projekt InDICES skupiał się na szeroko rozumianych potrzebach instytucji dziedzictwa kulturowego oraz ich przygotowaniach do transformacji cyfrowej. W ten sposób badacze zbudowali solidne podwaliny pod działania związane z ochroną dziedzictwa kulturowego w obliczu szybkich i radykalnych zmian.
Słowa kluczowe
inDICES, dziedzictwo kulturowe, cyfryzacja, instytucje dziedzictwa kulturowego, zasoby wiedzy, decydenci, zasoby technologiczne, zestaw narzędzi cyfrowych, transformacja cyfrowa, Stowarzyszenie „Sieć Europeana”, RECHARGE
