Badanie skutków korzystania z ICT z udziałem dzieci i młodzieży jako partnerów badawczych
Pomimo wielu danych ilościowych dotyczących wpływu technologicznych transformacji na dzieci i młodzież nie prowadzi się zbyt wielu badań jakościowych w tej dziedzinie. Wykorzystując metodologię partycypacyjną, zespół finansowanego przez Unię Europejską projektu DigiGen bada, w jakich warunkach niektóre dzieci i młodzież czerpią korzyści z technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT), podczas gdy na inne osoby technologie te mają negatywny wpływ.
Wyjście poza tradycyjne akademickie zasady tworzenia wiedzy
„Najbardziej innowacyjnym aspektem projektu było opracowanie naszego zestawu narzędzi we współpracy z pokoleniem cyfrowym”, stwierdza koordynatorka projektu Halla B. Holmarsdottir. „Zestaw narzędzi pomógł nam osiągnąć kilka z naszych głównych celów, przy czym najbardziej istotne było opracowanie nowych solidnych metodologii partycypacyjnych w celu zaangażowania dzieci i młodzieży jako współbadaczy, współtwórców i współprojektantów”. Celem drugorzędnym było zrozumienie skutków zachowania dzieci i młodzieży w sieci oraz korzystania przez nich z urządzeń cyfrowych, w szczególności w domu, w celach rozrywkowych i edukacyjnych oraz na potrzeby aktywności obywatelskiej, w powiązaniu z ich przyszłym światem pracy i funkcjonowaniem jako dorośli obywatele. Dodatkowo zespół projektu zajął się identyfikacją grup ryzyka w odniesieniu do zdrowia, dobrego samopoczucia i aktywności społecznej. Na koniec członkowie projektu DigiGen zbadali warunki korzystania z ICT i wpływu technologii poprzez poznanie punktów widzenia dzieci i młodzieży, ich rodziców, nauczycieli i innych zainteresowanych stron. „Opracowaliśmy również inne narzędzia, takie jak aplikacja, która pozwoliła nam zastosować metodę próbkowania doświadczeń, coraz bardziej popularną metodę zbierania danych w celu oceny dynamiki interpersonalnej w codziennym życiu cyfrowym dzieci i młodzieży w kontekście rzeczywistym”, dodaje Holmarsdottir. „Młodzież używała swoich urządzeń cyfrowych, aby udzielać odpowiedzi w formie dzienniczka, w którym samodzielnie opisywała określone sytuacje”.
Badania jakościowe w trudnych warunkach
Pandemia COVID-19 okazała się dużą przeszkodą w realizacji projektu DigiGen, ponieważ globalne lockdowny rozpoczęły się około 3 tygodnie po spotkaniu inauguracyjnym zespołu w Oslo w Norwegii. „Nie tylko utrudniło nam to spotykanie się jako zespół i prowadzenie niektórych zaplanowanych działań, na przykład warsztatów metodologicznych, ale także wpłynęło na naszą zdolność do rekrutowania uczestników poprzez szkoły i przedszkola”, wyznaje Holmarsdottir. Warsztaty szkoleniowe trzeba było prowadzić wirtualnie, a dodatkowo każdy partner konsorcjum musiał prowadzić własne lokalne warsztaty. Jeśli chodzi o rekrutację uczestników, zwłaszcza dzieci i młodzieży, każdy zespół musiał wykorzystać własne szersze sieci kontaktów oraz media społecznościowe skierowane do konkretnych grup. Te zespoły, które stanowiły część instytucji zajmujących się kształceniem nauczycieli, mogły wykorzystać do rekrutacji współpracujące szkoły i przedszkola, w których nauczyciele adepci odbywają zajęcia praktyczne. Przekładało się to na częściowe opóźnienie w gromadzeniu danych, a w konsekwencji na dużą ilość pracy pod koniec realizacji projektu; skutkiem takiego stanu rzeczy był ograniczony czas na dogłębną analizę danych. „Obecnie pracujemy nad wydaniem książki z wynikami projektu, aby podkreślić kilka ogólnych ustaleń. Da nam to więcej czasu na kompleksowe przeanalizowanie uzyskanych danych oraz lepsze zrozumienie ogólnego wkładu w tę dziedzinę”, wyjaśnia Holmarsdottir. Badacze uważają, że ich wyniki najbardziej przydadzą się rodzinom, ale będą też cennym źródłem informacji dla osób zajmujących się edukacją. Naukowcy widzą, że obie te grupy muszą współpracować, aby wspierać dzieci i młodzież jako kompetentnych obywateli cyfrowych. „Mamy też nadzieję, że decydenci zrozumieją nasze ustalenia i wezmą pod uwagę kilka z naszych zaleceń dotyczących polityki, takich jak potrzeba wspierania dostępu do ICT oraz kompetencji w ich zakresie”, dodaje Holmarsdottir.
Słowa kluczowe
DigiGen, dzieci, młodzież, wykorzystanie ICT, transformacje technologiczne, badania jakościowe, metodologie partycypacyjne, zachowania w sieci, pokolenie cyfrowe
